Sztandarowe dzieło geograficzno-etnograficzne Wincentego Pola (1807-1872), powstałe w połowie XIX wieku, wznowione dziś w opracowaniu redakcyjnym Stanisława Krycińskiego, nadal tchnie egzotyką dawno minionych czasów.
Opisany w nim - pod względem topograficznym, hydrograficznym, a wreszcie kulturowym - teren rozciąga się na północ od głównego grzbietu Karpat od Bramy Morawskiej, przez Tatry, Bieszczady i Huculszczyznę, po Bukowinę.
Drobiazgowe rozważania naukowca, jednego z pierwszych badaczy Karpat, urozmaicają malownicze opisy pobudzające wyobraźnię, skreślone ręką literata i poety. Wzbogacone o błyskotliwe grafiki z epoki zapewne uraduje każdego miłośnika polskich gór i pogórzy.
Wincenty Pol urodził się w Lublinie 20 kwietnia 1807 r. Dzieciństwo i młodość spędził we Lwowie. Także tam odbył studia filozoficzne. W 1830 r. Objął posadę na Uniwersytecie Wileńskim. Za udział w powstaniu listopadowym na Litwie został odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Ujście swoim talentom literackim dał wydając w 1835 r. W Paryżu swój pierwszy tom poezji zatytułowany "Pieśni Janusza". Po nim nastąpiły liczne kolejne renomowane dzieła literackie, a wśród nich m.in.: "Pieśń o ziemi naszej" czy "Mohort".
ceniony jako literat, bywa dziś niejednokrotnie zapomniany jako doskonały krajoznawca, geograf i etnograf, odbywający liczne podróże po Karpatach Wschodnich, Wołyniu, Polesiu, Pokuciu, Podolu, a także Tatrach, Pieninach, Śląsku, Polsce centralnej i Pomorzu.
Wśród wielu prac naukowych, oprócz oddawanego właśnie do rąk Czytelników: "Rzutu oka na północne stoki Karpat", wymienić należy także "Obrazy z życia i natury",, "Historyczny obszar Polski" czy "Geografię Ziemi Świętej".Warto pamiętać, że Pol założył w 1849 r.
na Uniwersytecie Jagiellońskim pierwszą w Polsce i drugą w Europie (po Berlinie) katedrę geografii, na której sam wykładał. Zmarł 2 grudnia 1872 r., już jako członek Polskiej Akademii Umiejętności. Jego ciało spoczywa w Krypcie Zasłużonych pod kościołem oo.
Paulinów na Skałce.
