Universitas Miłosz i rówieśnicy

Marta Wyka eksponuje, że istnieją pewne konkretne węzły światopoglądowo-este­tyczne, w ramach, których można Miłosza rekonstruować. Najsilniejsze z nich (poza historycznymi wydarzeniami) to otwarcie XX wieku w dyskursach takich jak: dyskurs seksualnej tożsamości Oskara Wilde’a, etnicznej tożsamości repre­zentowanej poprzez sprawę Dreyfusa, a także politycznej tożsamości nakreślonej przez Brzozowskiego. Obok nich trzeba rekonstruować wiązkę wpływów i wy­mian, co autorka szczególnie kompetentnie czyni, próbując znaleźć dla Miłosza także nieoczywistych partnerów wymiany idei – przedwcześnie zmarłych, wrzuconych na boczny tor.

Marta Wyka nie ukrywa, choć i nie wyzyskuje nadmiernie faktu, że pisze o for­macji, która jest jej bliska, iż zalicza się na pewno do pokolenia następców, synów i córek. Ten fakt, subtelnie zaznaczany w narracji, wznosi jej walory, uzupełnia horyzont antropologicznej wiedzy. W końcu ta monografia jest także „dziedzictwem Miłosza”, choć rozpoznającym tak trafnie domknięcie formacji.

Prof. Dr hab. Inga Iwasiów



Co jest we wnętrzu? Pozornie tylko skupia się autorka na incydentach, epizodach biograficznych z lat okupacji i tuż po niej czy na szerokiej korespondencji Miłosza, gdyż niezależnie od tego, jak są to epizody interesujące, a są, wszędzie daje znać o sobie problem związany z przynależnością Miłosza do generacji i formacji. Tak, iż z każdego z tych przypadków można wysnuć wnioski daleko dalej idą­ce, niżby to wynikało z punktu wyjścia, który może wydawać się błahy. I tak, w rozdziale trzecim, z amatorskiej fotografii, na której obecni są Miłosz, Wyka i Andrzejewski, wynika problematyka ogromnie ważna, wojny, tego jakie zna­czenie miała ona dla duchowej formacji tego pokolenia, czego ich nauczyła, jakim cieniem kładła się na ich biografii, w jakim stopniu pozwalała zrozumieć świat, który dopiero w świetle tego strasznego wydarzenia stawał się lepiej aniżeli dotąd zrozumiały. Także z tego, jak Marta Wyka opisuje krótki krakowski epizod w tużpowojennej biografii Miłosza, można się sporo zorientować w wyborach, jakim musieli stawić czoło pisarze postawieni w sytuacji bez wyjścia.

Prof. Dr hab. Jerzy Święch