Wybór komedii

W biografii artystycznej Aleksandra Fredry można wyróżnić dwa okresy, oddzielone prawie piętnastoletnim milczeniem spowodowanym nieprzychylnym nastawieniem krytyki literackiej. W pierwszym, którego koniec datuje się na rok około 1840, powstały wystawione za życia pisarza i do dziś najszczególniej znane komedie, takie jak Mąż i żona, Damy i huzary, Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca, Pan Jowialski czy Zemsta. W drugim natomiast, zaczynającym się około 1854 roku, Fredro napisał utwory, które pojawiły się na scenie dopiero po jego śmierci, m.in. Pokaźny człowiek do niepokaźnych interesów, Świeczka zgasła, teraz. Niniejszy wybór odzwierciedla ten podział i prezentuje specyfikę obu okresów twórczych. W książce znalazły się wszystkie wymienione wyżej dzieła. We Wstępie Marian Ursel analizuje najważniejsze atrybuty formalne oraz tematy Fredrowskich komedii.,,Odnoszę wrażenie, że ciągle jesteśmy jak z Fredry, z tej samej społeczności, mentalności. Szczególnie chcemy być obywatelami świata, to tkwimy w naszym rodzimym zaścianku. Fredro pozostawił partytury brzmień naszego charakteru narodowego" (Anna Augustynowicz, reżyserka teatralna).,,Autor Zemsty za każdym razem lubił patrzeć na produkcje błaznów w cyrku. Jakby wiedząc, iż początki teatru i początki cyrku z jednego korzenia wyrastają (...)" (Adam Grzymała-Siedlecki).,,Fredro uważał dobrych aktorów za współtwórców sukcesu teatralnego. W Nienawiści mężczyzn, pierwotnej redakcji Ślubów panieńskich, zanotował w tekście pobocznym:,,ten niemy monolog zostawia się talentowi aktora". Niemy monolog! Talentowi aktora! -- to mówi samo za siebie (ze Wstępu Mariana Ursela). Aleksander Fredro (1793-1876) - związany ze Lwowem, jeden z najwybitniejszych polskich komediopisarzy, sięgający dodatkowo po inne formy wypowiedzi literackiej, m.in. Balladę, poemat, bajkę, przysłowie czy aforyzm. Autor pisanego w latach 1844-1846 pamiętnika Trzy po trzy, w którym zawarł wspomnienia z czasów służby w armii Księstwa Warszawskiego i w wojsku Napoleona. Generujeł w epoce zdominowanej poprzez romantyków, ale jego dzieło nosi atrybuty późnego klasycyzmu. Ze względu na fachowe zastosowanie języka, komizm sytuacyjny, a także zapadające w pamięć kreacje bohaterów jego komedie do dziś są chętnie grywane; stały się także podstawą kilku scenariuszy filmowych. Marian Ursel (1950) - profesor nauk humanistycznych, kierownik Zakładu Historii Literatury Romantyzmu w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, rektor Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze. Opublikował m.in. Bajkopisarstwo Aleksandra Fredry (1980), O wierszach Aleksandra Fredry (1992), Fredrowskie teatralizacje. Studia i szkice (1994), Romantyzm (2000), Aleksander Fredro. Na scenie życia i teatru (2009), Romantycy i okolice śmierci (2011).