János Pilinszky (1921–1981) należy do najszczególniej szanowanych węgierskich pisarzy XX w. Jeszcze za życia lubiano go za czołowego reprezentanta swojego pokolenia, otaczając niemal kultem. Jego twórczość, zwłaszcza nieodgadniona i przejmująca poezja, wywierała na Węgrów jakby nadprzyrodzony wpływ. Jak był on spory, niech zaświadczy nawet scena przywołana we wstępie przez tłumacza: „Po którejś z jego ‘bezkresnych nocy’ nagle w przejściu podziemnym został wraz z przyjacielem otoczony przez watahę konkretnie podejrzanych i niezupełnie trzeźwych typów. No to chyba koniec z nami, pomyślał małodusznie ów przyjaciel. Tymczasem Pilinszky, absolutnie nieświadomy niebezpieczeństwa, zaczął ni stąd, ni zowąd recytować przed tym przypadkowym audytorium swoje wiersze. Spektakularna twarz rozjaśniona natchnieniem, sugestywny głos – niedługo mówiąc: potoczny wzorzec poety… I stał się cud: pomruki zdziwienia i oburzenia z wolna ucichły, wszyscy zastygli w zasłuchaniu".
Pilinszky był po ojcu potomkiem polskiego uchodźcy, a po matce odziedziczył związki z kulturą francuską. Nie sposób nie odnotować jego czułego stosunku do narodu polskiego – zauważa Jerzy Snopek. Lecz mimo takiego rodowodu był na wskroś węgierski, co jego rodacy odczuwali i szanowali. Młodość jego miała dramatyczne koleje losu. W marcu 1944 r. Wcielony do armii, był najpierw artylerzystą, potem znalazł się na froncie zachodnim, żeby w maju 1945 r. Trafić do obozu Unry we Frankfurcie. Widział nieludzki głód, śmierć, upokorzenie. Uwolniony od munduru, młody, wrażliwy i wykształcony pisarz pracował początkowo jako kelner, tragarz, służący.
Był twórcą wszechstronnym, uprawiał także prozę, w tym eseistykę. „Sięga on – pisze rewelacyjny tłumacz i badacz literacki prof. Jerzy Snopek – do zróżnicowanych zjawisk kultury europejskiej. Pilinszky utożsamia się z zasady z Europą chrześcijańską. Traktuje przy tym chrześcijaństwo ze swoiście ekumeniczną otwartością. Źródła głębokich przeżyć moralnych i estetycznych odnajduje równocześnie w mistyce Wschodu, jak i w tradycji łacińskiej. W obrębie zachodniego chrześcijaństwa podciąga się ponad poreformacyjne podziały, choć katolicyzm, głównie ze względu na szczególne umiłowanie Chrystusa, jest mu najbliższy. Jak sam wyznał, w czasie II wojny światowej, w momencie ekstremalnego doświadczenia egzystencjalnego, najważniejszą dlań książką, a właściwie jedyną realną, okazała się Biblia".
Tom „Kamień i chleb", pięknie zdobiony przykładami współczesnego malarstwa węgierskiego i fantastycznie przetłumaczony, oddaje w pełni zasobność twórczości Jánosa Pilinszkyego z wyraźnym akcentem na poezję. To pierwsza w Polsce tak pokaźna prezentacja twórczości tego narodowego pisarza węgierskiego.
Tytuł Kamień i chleb. Dobór poezji i prozy i tłumaczenie Jerzy Snopek Autor János Pilinszky Tłumacz Jerzy Snopek Wydawnictwo Biały Kruk EAN 9788375533194 ISBN 9788375533194 Kategoria Literatura\spektakularna ilość stron 312 Rok wydania 2021 Oprawa Twarda Wydanie 1
