Przedmiotem badań w niniejszej monografii jest instytucja udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych. Obecnie wszystkie jednostki samorządu terytorialnego partycypują zatem we wpływach z obu podatków dochodowych.
W ten sposób prawie 50% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych pobieranego na zasadach ogólnych i prawie 23% wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych wpływa do budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
w efekcie udziały we wpływach z podatków dochodowych są jednym z najważniejszych dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Stanowią około 21% wszelkich dochodów oraz około 42% dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego wszelkich szczebli.
Głównym celem pracy jest rozstrzygnięcie najistotniejszych kwestii teoretycznych i użytecznych dotyczących udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatków dochodowych, takich jak: charakter prawny udziałów, miejsce udziałów w strukturze dochodów jednostek samorządu terytorialnego, funkcje udziałów oraz sposób ich rozliczania pomiędzy budżetem państwa a budżetami jednostek samorządu terytorialnego.
Dla realizacji tego celu przedstawione i zbadane zostaną regulacje prawne, a także wypowiedzi doktryny dotyczące udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatków dochodowych. Wspomnianemu zadaniu podporządkowany został podział treści monografii na rozdziały.
W każdym z rozdziałów zrealizowany zostanie ponadto określony cel szczegółowy. W pierwszym rozdziale będzie to odpowiedź na pytanie o pojęcie i charakter prawny udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatków dochodowych.
Aby jej udzielić, niezbędne będzie przedstawienie sposobów podziału dochodów publicznoprawnych pomiędzy budżet państwa a budżety jednostek samorządu terytorialnego. Drugi rozdział będzie poświęcony miejscu udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatków dochodowych w strukturze dochodów samorządu terytorialnego.
Będzie tam podjęta próba odpowiedzi na pytanie, czy udziały we wpływach z podatków dochodowych można uznać za dochody własne jednostek samorządu terytorialnego. Celem trzeciego rozdziału będzie porównanie polskich regulacji prawnych udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatków dochodowych z analogicznymi regulacjami obowiązującymi w wybranych państwach europejskich, takich jak: Czechy, Hiszpania, Niemcy, Włochy oraz kraje skandynawskie.
Rozdział czwarty będzie dotyczył funkcji udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatków dochodowych. Celem tych rozważań będzie przedstawienie i zbadanie funkcji fiskalnej i pozafiskalnych funkcji udziałów, ze szczególnym uwzględnieniem różnicy między funkcjami założonymi a funkcjami realizowanymi tej instytucji.
Przedmiotem rozdziału piątego będą materialnoprawne aspekty obliczania wysokości udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatków dochodowych. Analizie poddane zostaną: wpływ konstrukcji podatków dochodowych na wysokość udziałów, ewolucja regulacji prawnej wskaźników procentowych udziałów w kolejnych ustawach regulujących problematykę dochodów jednostek samorządu terytorialnego i kryteria podziału udziałów pomiędzy poszczególne jednostki samorządu terytorialnego danego szczebla.
Celem tych rozważań będzie odpowiedź na pytanie, na ile regulacje materialnoprawne, decydujące o wysokości udziałów, pozwalają na podziw tej instytucji za jednostajny dochód jednostek samorządu terytorialnego.
Rozdział szósty poświęcony będzie procedurze przekazywania jednostkom samorządu terytorialnego udziałów we wpływach z podatków dochodowych, odsetkom od udziałów i sądowej ochronie jednostek samorządu terytorialnego w przypadku nieprzekazania udziałów, przekazania ich w niewłaściwej wysokości podania ich w nieodpowiednim terminie.
Celem rozdziału będzie przedstawienie i zbadanie, na ile regulacje prawne dotyczące wyróznionych zagadnień stanowią wystarczającą gwarancję samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego.
