Idea pracy zrodziła się z potrzeby wzbogacenia polskiej historiografii o opracowanie, które byłoby prezentacją dorobku wybitnych włoskich liberałów, dokonaną w kontekście narodzin i rozwoju włoskiego faszyzmu.
[...] W refleksji nad włoską myślą liberalną okresu międzywojennego skupiam się na przedstawieniu reprezentatywnych dla tego nurtu sylwetek, zwracając uwagę na ich dorobek i wkład w krzewienie liberalnych idei, a także stanie na straży wolności w systemach, które ją podważały, likwidowały albo próbowały zdefiniować na nowo.
Dokonuję w tym zakresie, rzecz jasna subiektywnego, wyboru, ograniczając się do reprezentatywnych przedstawicieli włoskiego liberalizmu, starając się pokazać przeróżne oblicza tego nurtu. Równocześnie pragnę dowieść, że mimo niejednokrotnie powtarzanych zarzutów dotyczących słabości liberałów, ich twórczość i działalność w okresie faszyzmu miały ogromne znaczenie nie tylko moralne, ale także społeczno-kulturowe i polityczne.
W powojennej Italii działalność ta stanowiła "punkt oparcia" dla odradzających się instytucji państwowych, demokratycznego społeczeństwa, które jak nigdy dotąd uświadamiało sobie wartość wolności, której hołdowali liberałowie i bronili jej jako podstawowego prawa jednostki.
Zatem "zderzenie dwóch ideologii", "dwóch światów", a w szczególności przedstawienie reakcji włoskich liberałów na zmieniającą się pod wpływem faszyzmu rzeczywistość, jest przedmiotem mojej refleksji.
Ze "Wstępu"
