Żyję w świecie, w którym nic nie jest podobne do tego, co otaczało mnie w dzieciństwie. Gdy jednak próbuję uciec przed nękającą mnie obcością (przed nękającą mnie niepewnością) w tamten świat niby to znany, potężny, familiarny, moja pamięć cofa się z przerażeniem przed czarną otchłanią, której czeluści pochłonęły domy, ulice, miasta całe, krajobrazy i ludzi ongiś znanych, a ocalona reszta, nieduży ułamek tego, co było, co być musiało, nie jest w stanie przekonać o swojej autentyczności.
Czy nasza kucharka była dużą tęgą kobietą, czy małą drobną staruszką$115 Czy ogrodnik Antoni był dobrodusznym bajkokletą, czy bolszewickim milicjantem, trzymającym mnie pod strażą w moim własnym pokoju$116...
Byłoby pół biedy, gdybym brak logicznych ogniw mógł złożyć na karb niedostatków mojej pamięci, wczesnej arteriosklerozy na przykład, ale wiem, iż zmiany dokonywały się podwójnie, i w nich, i w moich o nich wyobrażeniach.
Żyję bowiem życiem kogoś, kto nie jest podobny do człowieka, jakim byłem przed rokiem, dwa lata temu, dziesięć, dwadzieścia lat temu... Ci ludzie są sobie obcy, a administracyjna identyfikacja pogłębia przygnębienie, gdyż lepiej byłoby dla nich, żeby żył każdy oddzielnie życiem chociażby najkrótszym, ale własnym.
Zło polega na tym, iż każdy z nich na poprzednich pasożytuje, każdy poprzednich okrada, niszczy i zabija. Niepokaźnemu chłopcu odebrał wspomnienia o kilka lat starszy wyrostek, zniszczył je, przerabiając według swej głupiej wyobraźni, i niedużego chłopca zabił.
Z kolei wyrostek padł ofiarą starszego od siebie i zła zabawa okradania, fałszowania i zabijania ciągnie się przez całe życie. Zbrodnie te są tym gorsze, że pozbawione jakiegokolwiek pożytku, nadziei na jakikolwiek pożytek, są mechaniczne, poza świadomością i wolą.
A że dokonywane gremialnie poprzez wszelkich, rzeczywistość zmienia się w trzęsawisko złudzeń.
