"Figa", trzecia powieść słoweńskiego pisarza Gorana Vojnovicia, to książka ciekawa fabularnie i wielowątkowa. Autor stworzył barwną opowieść o losach kilkupokoleniowej rodziny – dziadka Aleksandra i babci Jany, mamy Vesny i ojca Safeta, narratora Jadrana i jego żony Anji – wzajemnych relacjach, sprawach codziennych i bezprecedensowych chwilach w ich życiu.
Akcja powieści rozgrywa się w wielkokulturowej przestrzeni dawnej Jugosławii, która kiedyś była całością, a aktualnie stanowi świat podzielony (Serbia, Czarnogóra, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina) w sensie politycznym, kulturowym i językowym.Książka jest głębokim studium pamięci, wydobywania z zapomnienia scen z życia najbliższych.
Na jej kartach odbijają się echem ważne w historii tego regionu wydarzenia - od czasów tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej, przez okres komunizmu do ostatniej krwawej wojny na Bałkanach, masowych wysiedleń i po uzyskanie niepodległości poprzez Słowenię.To mocna dawka wiedzy na temat przemian i wydarzeń historycznych w dwudziestowiecznej Jugosławii/Słowenii – od połowy ubiegłego wieku aż do dziś.W powieści jednak ewidentnie na plan pierwszy wysuwa się odkrywana stopniowo, nabierająca kolorów i angażująca emocjonalnie historia rodzinna.
Narrator, dokonując wnikliwej analizy doświadczeń i kolei losów trzech pokoleń swej rodziny, wydobywa jednocześnie z zakamarków przeszłości frapujące i wielowymiarowe sylwetki przodków, przełomowe wydarzenia z ich życia i sceny, uczucia, doznania o charakterze osobistym, bardziej intymnym.
Doświadczenia poszczególnych członków rodziny przybliża trzydziestokilkuletni Jadran. Nie mniej niebanalna w narracji wydaje się subtelna zmienność punktów widzenia – kilkuletniego chłopca, nastolatka, młodego pana, ale też wszechwiedzącego sprawozdawcy czy wtajemniczonego powiernika.
Przy czym w każdym przypadku jest to również perspektywa osoby wyjątkowo świadomej i samoświadomej.Figa to jedno z nielicznych dzieł najnowszej literatury słoweńskiej, do przetłumaczenia którego (na język niemiecki, chorwacki i szwedzki) prawa autorskie były sprzedane, jeszcze zanim ono powstało.
Książka otrzymała nagrodę Kresnik (2017) za najlepszą słoweńska powieść.Goran Vojnović otrzymał Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus 2020 za książkę „Moja Jugosławia” (nagrodę otrzymała dodatkowo jej tłumaczka, Joanna Pomorska) wydaną nakładem Wydawnictwa Akademickiego SEDNO w roku 2019.
