Śmierć katedr

Jakże ja lubiłem nasz kościół, jak należycie go widzę! Stara kruchta, poprzez którąśmy wchodzili, czarna, podziurawiona jak warzecha, była krzywa i głęboko wyżłobiona w narożnikach (jednakowo jak kropielnica, do której nas wiodła), jak gdyby lekkie otarcie mantyl wieśniaczek wchodzących do kościoła i ich nieśmiałych palców biorących wodę święconą mogło, powtarzane w ciągu wieków, kupić siły niszczycielskiej, naruszyć kamień i wyżłobić bruzdy takie, jakie żłobią koła wozów w kamieniu przydrożnym ocierając się o niego co dzień. I płyty grobowe, pod którymi szlachetne prochy spoczywających tam opatów Combray wytwarzały dla ruchu niby duchową posadzkę, nie były już same martwą i twardą materią, bo czas zmiękczył je i dał im wypłynąć na zarys miodu poza granice własnego prostokąta, który przekroczyły złotą falą, rozpuszczajac w niej jakąś kwiecistą gotycką literę, zatapiając białe fiołki marmuru. Witraże tego kościoła nigdy tak nie grały jak we dnie, gdy słońca było niedużo, tak że jeżeli na dworze było szaro, bez wątpienia w kościele było piękniej. Jeden witraż wypełniała w całej jego wielkości osobistość podobna karcianemu królowi, która żyła tam górze, pod kamiennym baldachimem, między niebem a ziemią. Powyższy opis pochodzi od wydawcy.