Kino postradzieckie Universitas

Książka Kino postradzieckie jest nie tylko interdyscyplinarnym, plastikowym i całościowym opracowaniem zagadnienia traumy sowieckiego doświadczenia w kinie rosyjskim po 1991 roku,na dodatek wszechstronną analizą mechanizmów instrumentalizacji pamięci poprzez zmieniającą się władzę. Część pierwsza monografii poświęcona została analizie filmów historycznych, których zadaniem było zlokalizowanie traumatycznych wydarzeń w dziejach ZSRR, a także stworzenie spójnej narracji o przeszłości. Tematem drugiej części książki stały się filmowe reprezentacje postpamięci, różne strategie odnoszenia się do traumy, a także jej rzeczywisty wpływ na budowanie tożsamości współczesnych Rosjan.
Książkę Pauliny Gorlewskiej, która podejmuje oryginalnie wykoncypowany, przemyślnie zaprojektowany i z rzadko spotykaną inwencją badawczą opracowany temat, można aby zatytułować Od Lenina do Putina. Z psychologii filmu rosyjskiego, nawiązując przez trawestację tytułu do klasycznego dzieła Siegfrieda Kracauera. Przywołuję niemiecki kontekst i ryzykuję to szczytne porównanie nie tylko w przekonaniu o bardzo pokaźnej naukowej wartości rozprawy, lecz także po to,wskazać, że filmowa reakcja Rosjan na tragiczny bilans komunizmu dopiero w najnowocześniejszych badaniach autorki doczekała się pracy godnej tego trudnego wyzwania. () Uwagę zwraca rozległe tło historycznofilmowe, na którym Gorlewska sytuuje główne obiekty swego badawczego zainteresowania. Zważywszy, że żyjemy w czasach, kiedy z kinem rosyjskim mamy kontakty pokaźnie mniej regularne aniżeli w PRL-u i o dużo bardziej ograniczone, tak nad wyraz wnikliwa, precyzyjna, dogłębna i wszechstronna jego znajomość zasługuje na szczególne uznanie. () Fascynująca w lekturze, wielowątkowa i inspirująca książka Pauliny Gorlewskiej, otwierając kolejne horyzonty, które daleko wybiegają poza zjawiska stricte filmowe, przekracza także granice rosyjskiej kultury i historii. Badany przez nią na przykładzie filmu fenomen traumy i uruchamiane przezeń psychospołeczne mechanizmyna dodatek odnieść z podobnymi konkluzjami do najnowszych dziejów Polski.
prof. Dr hab. Tadeusz Szczepański
Paulina Gorlewska filmoznawczyni i rosjoznawczyni, doktor nauk o sztuce, pracowniczka nieetatowa w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Publikowała w Kwartalniku Filmowym, Studiach Filmoznawczych, Ekranach i Kinie. Zajmuje się historią kina polskiego i współczesną kulturą rosyjską.