Publikacja zawiera systematyczną i wyczerpującą analizę, a także ocenę polskiego ustawodawstwa dotyczącego: związków komunalnych wyprodukowanych poprzez jednostki samorządu terytorialnego i związku metropolitalnego z siedzibą w Katowicach, którego status prawny oraz zadania i materialne podstawy niezbędne do prowadzenia działalności unormowano w drodze ustawy.
Z uwagi na stale pogarszającą się sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego (j.s.t.) mnóstwo z zadań publicznych, które są obecnie realizowane przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, już nie będą mogły być realizowane samodzielnie przez te jednostki (np.
w obszarze lokalnego transportu zbiorowego, gospodarowania odpadami komunalnymi, ochrony zdrowia, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej). W książce zostały poddane analizie i ocenie przepisy prawa regulujące: zasady i procedurę tworzenia związków komunalnych i rolę organów j.s.t.
w tym zakresie, pozycję ustrojową i wewnętrzną strukturę organizacyjną związków, które są odrębnymi od j.s.t. Podmiotami prawa, lecz funkcjonują w symbiozie z wytwarzającymi je j.s.t., rejestrowanie związków i znaczenie rejestru prowadzonego przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wyposażanie związków w komponenty majątkowe i środki pieniężne, przekazywanie związkom zadań do realizacji, zasady kształtowania stosunków prawnych między związkami komunalnymi i ich uczestnikami, prowadzenie gospodarki budżetowej i finansowej poprzez związki komunalne, zaciąganie zobowiązań przez związki, zasady odpowiedzialności związków za prawidłowe realizowanie zadań, sprawowanie nadzoru nad działalnością związków, zasady przekształcania związków komunalnych i ich likwidacji.
W odniesieniu do związku metropolitalnego analizie i ocenie poddano regulacje prawne dotyczące: zasad i trybu jego utworzenia, statusu prawnego, rozwiązań zawartych w jego statucie, katalogu zadań i sposobu ich wykonywania, struktury organizacyjnej związku (organy, jednostki organizacyjne), możliwości współpracy i współdziałania z j.s.t., źródeł dochodów związku metropolitalnego, spraw posiadajątkowych związku i zasad prowadzenia gospodarki budżetowej, sprawowania nadzoru nad działalnością związków.
Należy podkreślić, że związek metropolitalny, jako odrębny podmiot prawa w sektorze samorządowym, w najbliższej przyszłości może stać się instytucją prawną o bezapelacyjnie obszerniejszym niż dotychczas zaimplementowaniu.
Podejmowane są różnorodne inicjatywy legislacyjne zmierzające do utworzenia następnych związków metropolitalnych (np. Z siedzibą w Łodzi albo w Gdańsku). Problematyka prawna wyżej wymienionych rodzajów związków jest skomplikowana i wewnętrznie złożona z uwagi na wielkie rozproszenie regulacji prawnych.
W monografii oceniono normy zamieszczone w następujących ustawach: samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o związku metropolitalnym w województwie śląskim, o finansach publicznych, o regionalnych izbach obrachunkowych, o obligacjach, o publicznym transporcie zbiorowym, o podatku dochodowym od osób prawnych.
W wielu innych aktach prawnych zawarto przeróżne, nieraz epizodyczne regulacje dotyczące przedmiotowych związków, np. W ustawach: o gospodarce nieruchomościami, Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, o realizowaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych.
Z jednolitą uwagą zostały potraktowane poprzez Autorów kwestie ustrojowo-organizacyjne, a także finansowoprawne dotyczące związków komunalnych i związku metropolitalnego. Przedstawiono również główne kierunki ewolucji rozwiązań prawnych w tych obszarach, a także motywy podejmowania nowych inicjatyw legislacyjnych zmierzających do utworzenia nowych związków metropolitalnych w Polsce.
W opracowaniu przedstawiono dotychczasowy dorobek doktryny i judykatury, odnoszący się do istoty i zasad funkcjonowania związków komunalnych i związku metropolitalnego, a także liczne ustalenia organów nadzoru.
W ten sposób zidentyfikowane zostały głównie występujące nieprawidłowości w funkcjonowaniu tych podmiotów, a także ich otoczenia. Wielowątkowe i kompleksowe ujęcie tej problematyki jest niezbędne do zrozumienia zasad tworzenia, organizacji i funkcjonowania związków, których znaczenie w sektorze samorządowym stale się powiększa.
Adresaci: Książka jest dedykowana dla osób związanych z sektorem samorządowym - pracowników samorządowych, radnych, organów wykonawczych j.s.t., osób wykonujących obsługę prawną j.s.t. I ich związków oraz osób działających w bliskim i dalszym otoczeniu samorządu terytorialnego, np.
pracowników regionalnych izb obrachunkowych, audytorów, członków komisji orzekających w sprawach naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
