Historia cywilizacji obfituje w przykłady ilustrujące powtarzalność równocześnie w wymiarze jednostkowym, jak i społecznym. Kultura żywi się replikami, kopiami, imitacjami, efektem mise en abyme czy odbiciem lustrzanym.
Choć dualizm może wydawać się wynalazkiem współczesnym, powstałym w epoce, w której zwielokrotnianie stało się sposobem tworzenia i zarazem kluczem do interpretacji, to jednak jego występowanie odnotowuje się od czasów starożytnych.
Pojęcie dualizmu (łac. Dualis) skłania do refleksji nad złożonością zjawisk mających podłoże filozoficzno-metafizyczne (dualizm antropologiczny, na przykładzie Platona, który przeciwstawił sobie duszę i ciało, choć człowiek był dla niego bardziej duszą niż ciałem albo Kartezjusza, dla którego ciało i umysł stanowiły odrębne substancje, substancję duchową [res cogitans] i substancję materialną [res extensa]) lub podłoże teologiczne (świat ludzkiświat boski, piekłoniebo).
W ujęciu literaturoznawczym, zagadnienie dualizmu przyjmuje więc istnienie dwóch różnych i niesprowadzalnych do siebie wzajemnie czynnych zasad (np. Duch i materia, ciało i dusza), ale może ponadto zakładać szczególnego typu pluralizm, w którym występuje dostatek interakcji między różnorodnymi komponentami przekładających się na przykład na ciągłą ewolucję i rozwój.
Dualizm znajduje wyraz w dodatku w formie wypowiedzi, w sytuacji kiedy rozmaite formy nakładają się na siebie albo gdy utwór literacki przejmuje właściwości standardowe dla dwóch (albo pokaźniejszej liczby) różnorodnych gatunków, wpływając na hybrydyczny charakter dzieła.
W wielu przypadkach wszelkie spekulacje na temat pojęć podobieństwa, tożsamości i różnicy odwołują się do rzeczywistości historyczno-emiprycznej, metafizycznej, a także do tradycji opartej na kodach, toposach i kanonach.
Sztuka figuratywna, język i literatura w szczególności wydają się prawidłowym przykładem mnogości możliwości interpretacyjnych, jakie formuje zaproponowany temat: transformacje mimesis, metatekstualność, topika sobowtórów, postaci bliźniaczych, odbić lustrzanych, refleksów onirycznych, masek, przebrań, deformacji, zamian, duplikatów; retoryka oparta na podwojeniu albo analogii: metafora, metonimia, chiasm, antyteza; tekst nowy jako rezultat, który nie może obyć się bez oryginału: parodia, groteska, aluzja, plagiat, parafraza, przekład, adaptacja.
Tytuł Dualizm w dawnych literaturach romańskich Autor praca zbiorowa Wydawnictwo Śląsk EAN 9788381831154 ISBN 9788381831154 Kategoria Literatura, Literaturoznawstwo ilość stron 222 Format 210x150 mm Rok wydania 2022
