Talenty, obfite talenty, malują czy piszą nie jak potrafią, ale jak uważają, że należy pisać czy malować. Stąd brak tolerancji dla innych technik czy stylów. Józef na Gombrowicza mówi:,,bezczelna łatwizna". No, nie dla mnie... Ale sądzę, że gdyby on chciał, i uważał za stosowne, mógłby pisać stylem gombrowiczowskim. A ja piszę, jak umiem. I może to się w jakiś sposób łączy z tym, że moja skala ulubionych typów literackich jest nad wyraz obszerna, w rzeczy samej, nie zakreślona żadną granicą. Mogę się prosto przy czytaniu - dodatkowo przy oglądaniu obrazów - przestawiać na różne style i sądzić dzieło wychodząc z założeń autorskich. Czyli, choć nie jestem krytykiem literackim, posiadam - jak mi się w każdym razie zdaje - mocne strony krytyka.
Barbara Toporska
Zauważyłem coś spod Pańskiego pióra i zacząłem czytać. Nie pamiętam już, żeby mnie coś tak,,chwyciło". Przeczytałem jednym tchem i prawie że z podnieceniem, po czym jeszcze raz niektóre ustępy powtórzyłem. Ależ tam wszystko gra! Istoty żywe i rzeczy martwe, przyroda i pogoda generujeją taką atmosferę dramatycznego napięcia, jak gdyby to wszystko rozegrywało się na oczach czytelnika. I ten język, ten język!
Kazimierz Okulicz
Powieść jest o ludziach i interesuje w zależności od tego, czy jest prawidłowo, czy źle napisana, lecz nie w zależności od tematu. Powieść może być o Neronie, i szewcu z XV wieku, i rybaku z Islandii, i sprawie Dreyfusa. Dlaczego nie może być o sprawie Miasojedowa, skoro elementy powieściowe, ludzkie, wydają mi się o niemało nawet ciekawsze? lecz poruszył Pan bardzo znaczny i wyjątkowo smutny dla narodu polskiego moment, napisał: kogo to,,z Polaków" interesuje?... Nad wyraz, Polaków interesują tylko Polacy i sprawy polskie, ale nie człowiek i sprawy ludzkie. Bohaterem literatury rosyjskiej XIX wieku był typowo - człowiek. Bohaterem literatury polskiej jest typowo - Polak, Polska. Tak jak bohaterem literatury komunistycznej jest - komunista, Partia!... Polacy nie są wychowani humanistycznie, a politycznie. Dlatego może komunizm tak niezwykle im odpowiada, byle był - polski... Jest to to samo nastawienie biegów, chodzi tylko
o małą zmianę kierunku, ale istota pozostaje ta sama.
Józef Mackiewicz
