Dwutomowa publikacja: Literatura a religia – wyzwania epoki świeckiej to pierwsze w języku polskim kompendium wiedzy z zakresu badań nad relacją „literatura a religia" na miarę humanistyki XXI wieku. O jego randze decyduje międzynarodowy i rozmaity zespół, w którym znaleźli się najwybitniejsi badacze związków literatury i religii, a także światowej sławy myśliciele, zajmujący się konsekwencjami procesów „odczarowania". Temu nowatorskiemu projektowi patronuje Charles Taylor, którego monumentalne studium A Secular Age („Epoka świecka") zrewolucjonizowało studia nad religią w XX i XXI wieku, wykazując, że modernizacja nie eliminuje religii, a świeckość wynika z opcjonalności religijnych światopoglądów, a nie z ich anachronizmu.
Na drugi tom (historycznoliteracki) składają się artykuły o wybranych pisarzach polskich stwarzających po 1945 roku, których twórczość wyznacza punkty orientacyjne na literackiej mapie wiary i niewiary. Pojawiają się tu autorzy odżegnujący się od religii (Gombrowicz, Lem, Szymborska), spierający się z ortodoksją (Miłosz), żarliwi katolicy (ksiądz Twardowski i Brandstaetter), lecz także ci, którzy wymykają się prostej alternatywie: wierzący/niewierzący (Barańczak, Herbert, Pankowski). Całość wytwarza fascynującą panoramę polskiej literatury wyprodukowanej w cieniu Auschwitz i Kołymy. Książka jest adresowana do humanistów reprezentujących rozmaite dyscypliny (literaturoznawstwo, religioznawstwo, filozofię religii, socjologię religii), których interesuje wszechstronne i wolne od uprzedzeń ujęcie obecności religii w kulturze współczesnej.
To pierwsze tego typu, wszechstronne i interdyscyplinarne ujęcie występowaniu religii w kulturze, łączące tradycję badań nad związkami literatury i religii z perspektywą współczesnej humanistyki po tzw. „zwrocie etycznym" i „zwrocie postsekularnym". Publikacja powinna posiadać pierwszorzędne znaczenie nie tylko dla badań humanistycznych – wypracowana poprzez autorów formuła badawcza jest bowiem otwarta na rzeczywistość społeczną i palące problemy współczesności.
Prof. Joanna Zach
