Marginesy Gaudi. geniusz z barcelony wyd. 2024

Jedni widzą w niej dziwactwa i kicz, inni – skończone cuda. Architektury Gaudiego w Barcelonie nie sposób porównać do niczego innego na świecie. Jego rude włosy wyróżniały go spomiędzy ciemnowłosych Katalończyków nie mniej aniżeli hipnotyzujące spojrzenie błękitnych oczu i zachowanie, o którym w Barcelonie krążyły legendy. Pewny siebie, bywał arogancki i butny. Bezkompromisowy, przywiązany do swych wizji, rzadko szedł na ustępstwa. Znający swoją wartość, walczył o każdą pesetę ze swymi zleceniodawcami. Za młodu wykwintny młody bourgeois, romantyczny wizjoner; potem wyniszczony dietą i chorobami zaganiany idealista; w końcu przypominający żebraka, wychudzony, zdziwaczały staruszek. Zawsze żyjący architekturą i dla architektury. Renomowany i czczony poprzez jednych, znienawidzony przez innych – już w dniu swojej śmierci okrzyknięty został geniuszem poprzez te same gazety, które jeszcze niedawno zamieszczały jego karykatury: niezrozumianego, trochę szalonego, ekscentrycznego. Antonio Gaudi nie był dobrym uczniem ani studentem. Jednak zwracał uwagę otwartością umysłu i zaskakującymi pomysłami. W trakcie egzaminu końcowego (na którym przyznano mu tytuł architekta głosami większości, a nie jednomyślnie) jego nauczyciel oświadczył: „Panowie, stoimy tutaj teraz przed obliczem geniusza albo szaleńca!". Syn rzemieślnika – za każdym razem najwyżej cenił rzemiosło. „Dwoma liniałami i sznurem generuje się architekturę", mawiał. I nigdy nie porzucił swych korzeni, z każdym rokiem mocniej akcentując, iż jest Katalończykiem. Już jako młody chłopak z jednakowo romantycznymi jak on przyjaciółmi poznawał najważniejsze zabytki Katalonii, snując marzenia, z których zaskakująco sporo udało im się zrealizować. W swych kolejnych projektach coraz głębiej sięgał do tradycji i historii swojej ziemi. Znając dobrze kilka języków, z czasem nie chciał rozmawiać już w jakimkolwiek innym aniżeli kataloński. Coraz częściej porównywany do szerokiego Katalończyka Ramóna Llulla, ma – podobnie jak ten duży kataloński myśliciel – zostać błogosławionym (patronem architektów). Gaudi. Geniusz z Barcelony to barwna i dowcipna ilustrowana biografia artysty (1852–1926), a zarazem portret Katalonii, jej życia kulturalnego i politycznego, napisana wartko, wnikliwie i ze zrozumieniem. „Rzadko się zdarza, żeby biografia architekta była tak ludzka i pełna humoru. Udało się odtworzyć połączenie żartobliwości i powagi, jakie charakteryzowało Gaudiego" – Paul Preston. Antoni Gaudi urodził się 25 czerwca 1852 roku w Reus koło Tarragony w Katalonii. Był katalońskim architektem i inżynierem secesyjnym słynącym z wyjątkowych projektów, tercjarzem franciszkańskim, Sługą Bożym Kościoła katolickiego. Pochodził z wielodzietnej rodziny kotlarskiej. Jego pełne imię i nazwisko brzmi Antoni Plàcid Guillem Gaudí i Cornet, jednak szerzej znany jest krócej jako Antonio Gaudi (z hiszpańską wersją imienia) lub po prostu Gaudi. W dzieciństwie chorował na reumatyzm, poprzez co rzadko opuszczał dom. Przypuszcza się, iż w tym okresie wyrobił sobie niespotykaną wyobraźnię, co pozwoliło mu potem wytwarzać bezprecedensowe projekty w architekturze. Choroby dzieciństwa zadecydowały również o jego późniejszym wegetarianizmie i wolnym czasie spędzanym na częstych spacerach (zalecenia lekarskie). Już w dzieciństwie stał się także Gaudi samotnikiem. Potem w trakcie pracy nie lubił, gdy mu przerywano. Miewał także, już od najmłodszych lat, żywiołowy temperament, ale wyglądał na człowieka pogrążonego we własnym świecie. Gaudí rozpoczął kształcenie w Reus u Francesco Berengauera, z którego synem długie lata potem współpracował. Następnie, także w Reus, jako jedenastolatek rozpoczął naukę w szkole pijarskiej. Zawdzięczał jej Gaudi, jak sam potem mówił, poznanie prawdziwej wartości nauki chrześcijańskiej, która miała później obszerny wpływ na jego dzieła. Nie był zbyt prawidłowym uczniem; wykazywał się raczej jako ilustrator gazetki szkolnej czy budowniczy dekoracji. Najważniejszym jednak faktem z czasów szkolnych Gaudiego była, wyprodukowana wraz z kolegami, próba zaprojektowania restauracji klasztoru w Poblet. Dało to Gaudíemu impuls do wyjazdu do Barcelony, gdzie przeniósł się w 1876 roku wraz z ojcem i siostrzenicą (reszta rodziny zmarła). Wcześniej już osiągnął cel, dla którego przyjechał do stolicy Katalonii i rozpoczął studia w Escula Tecina Superior de Arquitectura. Problemy finansowe ojca (sprzedaż rodzinnego domu) zmusiły Gaudíego do podjęcia pracy. Zarabiał jako asystent barcelońskich architektów: Francisco Villara, Josepha Fontsere i Joana Martorella. Ten ostatni właśnie wprowadził Gaudiego „na salony" architektury. Dzięki pionierskim projektom i wyśmienitemu rysunkowi otrzymał dyplom w 1878 i podjął pracę zawodową. Na początku pracy Gaudí brał każde zlecenie (za sprawą Martorella nie narzekał na ich brak). Projektował kioski, bramy wjazdowe, płoty i mury. Jego projekt gabloty dla sklepu fabrykanta rękawiczek, Estevego Comelli, doczekał się premiery na Wystawie światowej w Paryżu w 1878 roku. Na Wystawie ukazał się także inny projekt Gaudiego – osiedle domków robotniczych dla spółdzielni pracowniczej z Mataró (30 km od Barcelony) – choć nigdy go nie wyprodukowano. Oba te projekty nad wyraz rozsławiły katalońskiego architekta. W tym czasie zaprojektował również dla Barcelony gazowe światła uliczne. Jednak różnice zdań w czasie realizowania projektu spowodowały zarzucenie poprzez miasto współpracy z Gaudim na za każdym razem. Bezprecedensowym zdarzeniem w życiu Gaudiego okazało się spotkanie z barcelońskim przemysłowcem, Eusebim Güellem, z którym architekt nawiązał przyjaźń. Eusebi Güell docenił sztukę Gaudiego i finansował wykonanie niezwykle wielu jego projektów aż do 1918 roku, kiedy zmarł. Gaudi stworzył dla niego szereg budynków, wśród nich pawilon myśliwski i kościół. W tym czasie projektował także dla innych katalońskich przedsiębiorców oraz dla Kościoła (pałac biskupi w Astordze i budynki dla zakonu św. Teresy). Wykonał on w sumie około 20 poważniejszych projektów, na ogół w Barcelonie i nieopodal niej. W 1883 Gaudi przejął zlecenie budowy świątyni pokutnej Sagrada Familia, lecz do 1914 roku niespecjalnie nad nią pracował. Co ciekawsze miał on tylko skończyć gotowy projekt Francisco Villara. Po 1914 roku Gaudi poświęcił się zupełnie świątyni, jak sam określał, może nie ostatniej zbudowanej, ale zapewne pierwszej z nowej generacji. Zamieszkał choćby na terenie budowli, a po śmierci został, zgodnie ze swoim życzeniem, w niej pochowany. Gaudi zmarł w Barcelonie 10 czerwca 1926 roku w wyniku obrażeń doznanych trzy dni wcześniej, gdy potrącił go tramwaj. Architekt w pierwszych swoich dziełach zgodnie z duchem epoki czerpał z neogotyku. W związku z tym projektował budynki o rysach gotycko-mauretańskich (te style krzyżowały się w Hiszpanii często). Za manifest Gaudiego należy uznać Casa Vicens w Barcelonie (1883–1888), dom dla bogatego przedsiębiorcy Manuela Vicensa. Widać w tym przykładzie zapowiedź nowego stylu, który już wkrótce Gaudi wypracował. Styl Gaudiego był wyjątkowo rzeźbiarski, a także secesyjny. Wykorzystywał łuki paraboliczne, fantastyczne formy i zawiłe desenie, a także ekologiczne kształty podpatrywane w przyrodzie. Nawiązywał niekiedy do płynności podwodnego świata. Dziś jest uważany za prekursora architektury biomorficznej. Z narastaniem doświadczenia Gaudi zaczął mocniej eksperymentować w projektach. Wykorzystywał regułę równowagi krzywej łańcuchowej, tworząc model przestrzenny budynku i badając na nim siły grawitacji. Testował przy tym trwałość przeróżnych tworzyw (bazalt, granit). Eksperymentował także z różnymi rodzajami oświetlenia. Dla osiągnięcia ciekawszego efektu używał do projektowania luster, fotografii. Odwoływał się także do geometrii innej niżeli Euklidesa. Do zdobienia powierzchni wykorzystywał kataloński fason mozaiki trencadis. Z tego okresu pochodzą dzieła uważane za najdojrzalsze, np. Colonia Güell, Casa Milà czy Sagrada Familia. Gaudí miał wielu krytyków wśród społeczeństwa i prasy. Koło sztuki, jaką uprawiał, nie sposób było przejść obojętnie. Jeden z ówczesnych filozofów, Francesc Pujols, określił to następująco: „W pracach Gaudiego zdumiewało to, że choć nikogo nie zachwycały, jednak nikt nie ośmielił się powiedzieć tego wprost, ponieważ jego fason sam się broni". Pod względem poglądów politycznych był katalońskim nacjonalistą. W swoich budowlach nawiązywał do tradycji katalońskiej (nad wyraz do gotyku), nieraz umieszczał również symbole, manifestujące przynależność katalońską. Zdarzyło się choćby, iż został aresztowany za odpowiadanie policjantowi po katalońsku (a mówił tylko w tym języku, choćby w obecności króla Alfonsa XIII) w czasach, w których władze uważały to za nielegalne. Wśród wielu niezrealizowanych prac Gaudi pozostawił projekt drapacza chmur – hotelu Attraction w Nowym Jorku. Za kontynuatora architektonicznych idei Gaudiego uznać można wiedeńskiego architekta Friedensreicha Hundertwassera. Tytuł Gaudi. Geniusz z Barcelony wyd. 2024 Autor Gijs Van Hensbergen Tłumacz Iwona Chlewińska Wydawnictwo Marginesy EAN 9788368226270 ISBN 9788368226270 Kategoria Biografia\Biografie ilość stron 440 Format 14.5x22x3 cm Rok wydania 2024 Oprawa Miękka ze skrzydełkami Wydanie 1 Waga 0.582 kg