Prezentowana publikacja jest pierwszym tak znacznym wyborem krytyki literackiej i eseistyki z lat drugiej wojny światowej, przynoszącym teksty kilkudziesięciu autorów, niejednokrotnie anonimowe, powstałe w okupowanym kraju i na uchodźstwie.
Jest to zbiór niezwykłych, a przecież wciąż niedużo znanych dokumentów tego przełomowego czasu, do dziś budzącego zachwyt dynamiką życia umysłowego i artystycznego, poziomem dyskusji, toczonych w środowiskach intelektualnych i artystycznych, ujęciem ówczesnych zagadnień z szerokiej perspektywy filozoficznej, religijnej, światopoglądowej, etycznej, socjologicznej, duchowej czy estetycznej.
Ze strony młodego pokolenia niemało tu wystąpień programowych, głosów wychylonych w przyszłość, owych „nowych piór", które nadają szczególne znamię tej twórczości, mogącej zainteresować nie tylko młodych historyków i dokumentalistów,wszystkich, którym bliskie są problemy tamtego czasu.
Podstawą przedruków są pierwodruki tekstów ogłaszanych na łamach czasopism i wydawnictw konspiracyjnych, a także w tych publikacjach, w których zaznaczyli swój udział pisarze i publicyści działający na uchodźstwie.
Antologia ma ambicje edycji krytycznej tekstów, których późniejsze przedruki nierzadko wyraźnie się różnią od wersji oryginalnej. Stąd występowanie aparatu krytycznego, który pozwala ocenić rozmiar i charakter tych przekształceń.
Każdy tekst opatrzony jest szczegółowymi objaśnieniami, koniecznymi dla większości czytelników, zwłaszcza młodych, całość zaś zamyka streszczenie w języku angielskim i indeks osobowy.
