Optimum 2.0. Idea cyberpsychologii pozytywnej

Rozwój sztucznej inteligencji jest odważną, by nie powiedzieć: brawurową szarżą ku granicznym słupom człowieczeństwa. Rozwój sztucznej inteligencji osiągnął oszałamiającą skalę, a kolejne innowacje zagęszczają sieć interakcji ludzi z cyfrowymi artefaktami. Wynalazki budzą podziw i przerażenie. Jest to widoczne w badaniach prowadzonych w ramach cyberpsychologii, których przedmiotem jest zwykle „ciemna strona" relacji człowiek−technika: od lęku przed cyfryzacją, przez liczne uzależnienia, po niepokój związany z perspektywą pojawienia się systemów o nadludzkich możliwościach. Czy świeże technologie są jedynie źródłem stresu i niepokoju? Czy cyberpsychologia musi być rozwijana wyłącznie w wiktymologicznym ujęciu? Gdy wypowiadam słowo „innowacja", pierwsza sylaba odnosi się już do historii techniki. Nie inaczej zdarzyło się w sytuacji tej książki! nowe wydanie odzwierciedla tempo rozwoju SI: niemało z koncepcji, które w pierwszej edycji książki (2021) miały status postulatów, w Optimum 2.0 są już elementem naszej codzienności. Paweł Fortuna oferuje rozszerzenie badań nad interakcjami człowieka ze nienaturalnymi jednostkami o rozmiar będący domeną psychologii pozytywnej, a więc dobrostan rozumiany jako adekwatne funkcjonowanie. Nową perspektywę określa mianem „pozytywnej cyberpsychologii" i w kolejnych rozdziałach odsłania drzemiący w niej naukowy, a także poręczny potencjał. Autor prowadzi Czytelnika poprzez uniwersum jednostek, które bazują na SI, a następnie prezentuje realne i ewentualne przykłady systemów hybrydowych wpływających na poprawę satysfakcji z życia i wspierających rozwój wybranych sił psychicznych: kreatywności, dzielności, dobroci, przywództwa, pokory i nadziei. Refleksja psychologiczna jest przy tym spleciona z rozważaniami dotyczącymi istoty człowieczeństwa, transhumanizmu oraz futurologicznych wizji „silnej" SI. Trzeba dać szansę na pozytywne spotkanie ludzkiej mądrości z cyfrową technologią. Pierwszym i podstawowym krokiem jest lepsze poznanie sztucznych jednostek, które już są obecne na deskach teatru życia codziennego, a kolejnym krytyczne spojrzenie na możliwości kształtowania wartościowych interakcji z nimi. Jeśli idea tworzenia pozytywnych systemów się sprawdzi, będzie można ją przekazać młodym ludziom. Zaproponujmy im coś więcej niż nowy smartfon, wi-fi i pakiet przestróg przed sidłami uzależnień. Z tekstu Autor książki zaprasza nas do, jak to określił Max Tegmark, najważniejszej rozmowy naszych czasów, czyli dyskusji o tym, jakie są kluczowe dążenia człowieka, odbywającej się w kontekście rozwoju technice, a szczególnie potężnej sztucznej inteligencji, która zdolnościami poznawczymi może przerosnąć ludzi i tym samym doprowadzić do niesłychanych w historii ludzkości zmian. Zdarzenia i procesy, jakie obserwujemy obecnie, wskazują na to, że zmiany te są nieuniknione. Nie jest jednak przesądzone w jakim kierunku będą one podążały. […] Jako swój wkład do wspomnianej rozmowy Autor ukazuje ideę cyberpsychologii pozytywnej. Stwierdza, że „cyberpsychologia pozytywna jest na razie jedynie projektem, promykiem wysłanym w intelektualną przestrzeń". Taka charakterystyka książki jest jednak, moim zdaniem, zbyt skromna w stosunku do treści, którą dostajemy. Prof. Dr hab. Piotr Kulicki Lektura tego tekstu jest nad wyraz przyjemna, „inkluzywna", a jego Autor wykazuje duże umiejętności w zakresie popularyzacji wiedzy psychologicznej i kulturoznawczej. To połączenie cyberpsychologii ze współczesną refleksją związaną z kulturoznawstwem medialnym, a nawet informatyką społeczną jest konieczne do głębszego zrozumienia kontekstów, w jakich współcześnie funkcjonuje człowiek – twórca nienaturalnej inteligencji, element systemów hybrydowych, użytkownik i kreator nowych mediów oraz nowych rozwiązań technologicznych. Prof. Dr hab. Agnieszka Ogonowska Autor przeanalizował liczne publikacje naukowe i stworzył zbiór opisów wielu fascynujących projektów naukowych. […] Czytelnik poznaje więc nie tylko kluczowe dla tematyki książki eksperymenty czy techniczne rozwiązania, ale także tło ich realizacji, uwarunkowania czy atrakcyjne fakty biograficzne. Książkę tę postrzegam jako stanowczo pokaźną, potrzebną i mającą duże znaczenie społeczne. Jestem pewny, że będzie ona czytana poprzez zróżnicowane grupy czytelników, od młodzieży po seniorów, od uczniów po profesorów, od cyber-pasjonatów po cyber-sceptyków. Dr hab. Michał Klichowski, prof. UAM Tekst składa się z pięciu rozdziałów. Każdy jest opatrzony streszczeniem wraz z kluczowymi pojęciami, a zasadniczą treść poprzedzają informacje kontekstowe wprowadzające w tok rozumowania. W pierwszej części wyjaśniam ideę cyberpsychologii pozytywnej jako perspektywy badawczej, w ramach której można gromadzić dane dotyczące korzystnego dla człowieka funkcjonowania w systemach hybrydowych. Następnie rozważam ideę projektowania takich systemów hybrydowych, które zasługują na miano pozytywnych, dzięki czemu zaimplementowanej technice można by nadać atrybut „well". W kolejnej przybliżam fenomen nienaturalnej inteligencji i zasilanych nią artefaktów, konfrontując potoczne przekonania z rozstrzygnięciami naukowców. W dalszej części przyglądam się pozytywnym interakcjom człowieka z „inteligentnymi" artefaktami. Czynię to z dwóch perspektyw branych pod uwagę w badaniach nad dobrostanem: hedonistycznej i eudajmonistycznej. Zgodnie z tym w rozdziale czwartym referuję wyniki badań dotyczących podmiotowych i przedmiotowych uwarunkowań satysfakcji osób stykających się ze sztucznymi jednostkami, a w ostatnim rozdziale zastanawiam się nad wyzwoleniem potencjału drzemiącego w innowacjach na rzecz kształtowania mocnych stron człowieka. Tekst uzupełniają liczne odsyłacze do danych zamieszczonych w Internecie w postaci kodów QR. Z tekstu Tytuł Optimum 2.0. Idea cyberpsychologii pozytywnej Autor Paweł Fortuna Wydawnictwo PWN EAN 9788301234973 ISBN 9788301234973 Kategoria Nauka i technika\Nauki społeczne liczba stron 382 Rok wydania 2024 Wydanie 2