Słoneczna ruleta to szeroki wybór wierszy Józefa Barana z lat 1969 – 2020. Jak zapowiada podtytuł, są to wiersze precyzyjnie przebrane, ale ponieważ autor tego tomu wydał już ponad 30 książek, tom choć obszerny pomieścił wiersze najlepsze.
odszukamy tutaj samą esencję tej słonecznej, oddanej życiu, ale i gorzkiej poezji. Sporo niełatwych, ale pociągających smaków istnienia. Za odkrywcę poezji Józefa Barana uważa się Artura Sandauera, choć wcześniej całe kolumny wierszy poety publikował „Tygodnik Powszechny”.
Józef Baran pracował jako nauczyciel, redaktor w tygodniku „Wieści”, reportażysta w „Dzienniku Polskim”. Jego wiersze przełożono na ponad 20 języków, osobne tomy ukazały się w języku niemieckim, angielskim, hiszpańskim i rosyjskim.
Za twórczość poetycką otrzymał m.in. Nagrodę Fundacji Kościelskich w Genewie, wyróżnienienia PEN West czy Nagrodę Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. W 1989 wiersze poety weszły do podręczników szkolnych.
Józef Baran mówi o sobie: „Wiersze adresuję do wybrednych znawców sztuki poetyckiej, lecz i do tzw. Zwykłego odbiorcy. Nie pochwalam tych, którzy zamykają się w wieży hermetycznej poezji uniwersyteckiej.
Uważam to za początek końca żywej poezji.”. Lektura tych wierszy przywraca wiarę w prawo poezji do mówienia pozornie prostymi słowami o sprawach niełatwych egzystencjalnie, o słonecznym, lecz rzucającym także raniący cień ludzkim życiu.
