"Kołakowskiego nie należy drukować, korzyść będzie dając ten papier na podręczniki dla dzieci szkolnych (...). Odpowiadając na pytanie Fourier, jak wyobraża sobie sytuację, gdyby Polska w 1945 r. Znalazła się pod innymi rządami, Tyrmand stwierdził, iż osiągnęłaby poziom gospodarczy dzisiejszej Danii i Norwegii (...).
J. Szpotański w obawie przed ewentualnym zatrzymaniem nie ma przy sobie opracowanych paszkwili, a wyucza się ich na pamięć..." (fragmenty książki) Poeci, pisarze, bard opozycji i filozof. Ludzie z zróżnicowanych pokoleń i rozmaitych środowisk.
Łączy ich jednak wspólny mianownik: w mrocznych czasach Polski Ludowej wszyscy zostali uznani za wrogów komunistycznego reżimu i znaleźli się w intensywnym zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa. Warto wiedzieć, jak na zróżnicowane sposoby uprzykrzano im życie, utrudniano możliwości tworzenia, a niekiedy wręcz egzystencji.
Niektórzy trafi li do więzienia, inni znaleźli się na emigracji. Ale żaden z nich się nie ugiął przed opisanymi w książce działaniami bezpieki. Pozostali arystokratami ducha. Nie ma jednej prawdy o PRL-u.
Podobnie jak nie ma jednego życiorysowego schematu. Jeśli uznać tamte czasy za swoiste piekło dla ludzkich charakterów, ogień, który jednych dewastował, innych hartował i uszlachetniał. Wobec ogromu pokus i stałego nacisku opresyjnego systemu, w którym metodą rządzenia było łamanie jednostek i całych zbiorowości, takwytwarzali zatomizowaną masę, trudno było pozostać przyzwoitym i niejednokrotnie wymagało to heroicznych wysiłków.
Było jednak możliwe. (...) Konsultantem i przewodnikiem po owych czasach pokus i znieprawień jest Piotr Gontarczyk, doskonały historyk, badacz wnikliwy i odważny, a jednocześnie obdarzony darem lekkiego pióra, co sprawia, że jego prace nie tylko poszerzają wiedzę czytelnika o epoce ciągle niewiele znanej i potężnie zakłamanej, ale dostarczają także przyjemności czytania.
10 szkiców Gontarczyka, które złożyły się na niniejszą publikację, mówi o niebanalnych kolejach losu znanych twórców. (...) Jednak w dziełach, które budujeli, byli zbyt dobrzy, by uniknąć zainteresowania Służby Bezpieczeństwa.
Marcin Wolski Piotr Gontarczyk (ur. W 1970 r.) - historyk, politolog. Autor książek m.in. Pogrom$476 Zajścia polsko-żydowskie w Przytyku 9 marca 1936 r. (2000), Polska Partia Robotnicza.Droga do władzy (1941-1944) (2003), Tajny współpracownik "Święty".
Dokumenty archiwalne sprawy Mariana Jurczyka (2005). Wspólnie ze Sławomirem Cenckiewiczem napisał głośną książkę SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii (2008). Jest również autorem ponad 150 artykułów, które publikował w czasopismach naukowych oraz w prasie, na ogół w "Życiu", "Rzeczpospolitej", "Gazecie Polskiej".
