Jeżeli wierzyć pierwszym zdaniom powieści Juliana Stryjkowskiego (a nie ma powodu, żeby nie wierzyć), austeria starego Taga stała na skraju miasta, przy dulibskim szlaku, wiodącym na Skole, na Karpaty, w pustkowiu prawie, daleko dość od szkoły i bóżnicy. A może nie tak daleko, skoro z jej ganku widać było unoszącą się tuż nad miastem łunę pożaru? Tak jakby znajdowała się nie na obrzeżach,wewnątrz miasta, pomiędzy szkołą, rynkiem a bożnicą, przy skrzyżowaniu ruchliwych ulic. A zresztą, czy to ważne? Kto potrafi starannie wymierzyć, ile kroków i ile godzin dzieli go od katastrofy?
Przeszło sto lat temu, w pierwszych dniach szerokiej Wojny i ostatnich dniach c.k. Monarchii, owa galicyjska karczma z polskożydowskorusińskiego pogranicza, może najszczególniej emblematyczna żydowska gospoda w polskożydowskiej literaturze, a bez wątpienia w literaturze wykonanej już po II wojnie światowej i po Zagładzie, była pełna ludzi. Dziś izba austerii była pełna, mówi Tag, a jego dziś, wypowiedziane w czasie teraźniejszym jak to w monologu wewnętrznym, który rozwija się tu i dzisiaj, choćby gdy odnosi się do przeszłości i operuje wspomnieniem osobliwie dźwięczy w uszach. Faktycznie, można powiedzieć, że w karczmie Taga zgromadził się cały świat. No, prawie cały. Kogóż tu nie ma? Są uciekający przed rosyjskim wojskiem i kozakami żydowscy drobnomieszczanie, rzemieślnicy i drobni kupcy, zróżnicowani pod względem obyczaju, majątku i pobożności wierni poddani starego cesarza, którego państwo właśnie przestaje istnieć. Są ich frywolne żony i dorastające córki, jest grupa chasydów ze swym milczącym cadykiem, religijnymi żonami i gromadką dzieci, są wolnomyśliciele i przyszli rewolucjoniści, są emigrancitułacze, którzy wiedzą, co to pogrom. Jest także kilka nieżydowskich postaci: rusińska służąca, ksiądz katolicki, węgierski żołnierz. Istna arka Noego!
Z przedmowy Piotra Pazińskiego
Przeszło sto lat temu, w pierwszych dniach szerokiej Wojny i ostatnich dniach c.k. Monarchii, owa galicyjska karczma z polskożydowskorusińskiego pogranicza, może najszczególniej emblematyczna żydowska gospoda w polskożydowskiej literaturze, a bez wątpienia w literaturze wykonanej już po II wojnie światowej i po Zagładzie, była pełna ludzi. Dziś izba austerii była pełna, mówi Tag, a jego dziś, wypowiedziane w czasie teraźniejszym jak to w monologu wewnętrznym, który rozwija się tu i dzisiaj, choćby gdy odnosi się do przeszłości i operuje wspomnieniem osobliwie dźwięczy w uszach. Faktycznie, można powiedzieć, że w karczmie Taga zgromadził się cały świat. No, prawie cały. Kogóż tu nie ma? Są uciekający przed rosyjskim wojskiem i kozakami żydowscy drobnomieszczanie, rzemieślnicy i drobni kupcy, zróżnicowani pod względem obyczaju, majątku i pobożności wierni poddani starego cesarza, którego państwo właśnie przestaje istnieć. Są ich frywolne żony i dorastające córki, jest grupa chasydów ze swym milczącym cadykiem, religijnymi żonami i gromadką dzieci, są wolnomyśliciele i przyszli rewolucjoniści, są emigrancitułacze, którzy wiedzą, co to pogrom. Jest także kilka nieżydowskich postaci: rusińska służąca, ksiądz katolicki, węgierski żołnierz. Istna arka Noego!
Z przedmowy Piotra Pazińskiego
Tytuł Austeria Autor Julian Stryjkowski Wydawnictwo Austeria EAN 9788378663829 ISBN 9788378663829 Kategoria Literatura, Proza ilość stron 252 Format 211x135x20 mm Rok wydania 2020 Oprawa broszurowa
