Zadanie, które podejmujemy w tej książce, zdaje się co najmniej karkołomne. Wspólnym tytułem Performanse pamięci w literaturach i sztukach staramy się bowiem objąć trzy odrębne rodzaje praktyk i towarzyszących im uogólnień teoretycznych, ściśle powiązanych z pamięcią i pamiętaniem oraz wiedzą o przeszłości w jej mniej albo bardziej instytucjonalnych formach: praktyki świadczenia, praktyki rekonstrukcyjne i praktyki spekulatywne.
nawet jeśli kierujemy uwagę zwykle na formaty, sposoby i środki realizacji tych praktyk we współczesnych literaturach i sztukach, nie zamierzamy negować, marginalizować czy pomijać ich odrębności, gdyż byłoby to zapewne przedsięwzięcie skazane z góry na niepowodzenie.
Różnią się one przecież nie tylko proponowanymi dotąd metodologiami opisu i analizy, lecz także okolicznościami, czasem powstania i etapem ich rozwoju jako odrębnych pól badawczych, a w rezultacie usytuowaniem w krajobrazie nauk humanistycznych.
Widać to wyraźnie nawet w chwili, kiedy uświadomimy sobie, iż z jednej strony w dziedzinie studiów nad pamięcią coraz głośniej słychać diagnozy, które zapowiadają nadejście kultury posttraumatycznej i kryzys świadczenia, z drugiej zaś badania kontrfaktualne i spekulatywne dopiero się kształtują i konsolidują, wypracowując efektywne na swoim polu narzędzia analityczne.
Natomiast refleksja nad praktykami rekonstrukcyjnymi znajduje się właściwie pośrodku, czyli na etapie łączenia sprawdzonych już metodologii w bardziej rozbudowane i pogłębione ujęcia teoretyczne. Próba wspólnego połączenia tak rozmaitych pod wieloma względami praktyk przypominać więc musi sytuację z tej bajki Iwana Kryłowa, w której na nic się zdały ponawiane wysiłki łabędzia, raka i szczupaka, aby ruszyć z miejsca ładowny wóz.
Jedno wszakże bez wątpienia te praktyki łączy: tak w przypadku aktów świadczenia, jak prób rekonstrukcji i eksperymentów spekulatywnych mamy do czynienia z afektywno-kognitywnymi działaniami epistemicznymi, które w wybranych przez nas przykładach realizacji artystycznych sytuują się na nadal pilnie strzeżonej granicy pomiędzy dyskursami uznawanymi za faktograficzne i dyskursami jawnie fikcjonalnymi.
Tytuł Performanse pamięci w literaturach i sztukach Autor praca zbiorowa Wydawnictwo Księgarnia Akademicka EAN 9788381381666 ISBN 9788381381666 Kategoria Literatura, Sztuka liczba stron 372 Format 205x145x17 mm Rok wydania 2020 Oprawa broszurowa
