Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie Kompendium wiedzy na temat diagnostyki laboratoryjnej adresowane do pielęgniarek i położnych. Dzięki doświadczeniu znanych i uwielbianych specjalistów - lekarzy i diagnostów laboratoryjnych powstała nowoczesna i aktualna publikacja.
aktualnie coraz większe znaczenie w procesie diagnostyczno-terapeutycznym odgrywają badania laboratoryjne wykonywane w miejscu opieki nad pacjentem. Zgodnie z zaleceniami ich przeprowadzanie powinno być nadzorowane przez diagnostów laboratoryjnych, jednak to na barkach personelu pielęgniarskiego i położniczego spoczywa ciężar ich realizowania.
W publikacji uwzględniono obfity zakres tematyczny od rekomendacji dotyczących właściwego pobierania materiału do badań po kontrolę jakości analizatorów przyłóżkowych; od podstawowych zagadnień związanych z badaniami laboratoryjnymi w zaburzeniach najróżniejszych układów i narządów przez wysokospecjalistyczną wiedzę przydatną w pracy z noworodkami czy kobietami ciężarnymi do postępowania przy zawodowej ekspozycji na czynniki zakaźne.
Układ podręcznika, jego podział na rozdziały i podrozdziały, jest wyjątkowo transparentny, co zezwala na prędkie wyszukanie koniecznych danych. Publikacja konieczna w codziennej praktyce pielęgniarskiej i położniczej.
Ze względu na oryginalne treści zawarte w książce będzie ponadto przydatna przyszłym diagnostom laboratoryjnym i lekarzom.,,Uzyskanie wiarygodnego wyniku badania laboratoryjnego to gra zespołowa, w której oprócz oczywistego znaczenia diagnostów laboratoryjnych nad wyraz ważną rolę odgrywa przeciętny personel medyczny - pielęgniarki i położne.
Ta rola nabiera jeszcze większego znaczenia w obliczu dynamicznego rozwoju aparatury i testów do diagnostyki w miejscu opieki nad pacjentem (point-ofcare testing,POCT). Książka jest asygnowana przede wszystkim tej grupie zawodowej w celu uzupełnienia wiedzy, usprawnienia działania i rozszerzenia bezpieczeństwa jednocześnie pacjentów, jak i personelu medycznego.
Podręcznik obejmuje 22 rozdziały, w których zawarto najważniejszą wiedzę z wielu działów diagnostyki laboratoryjnej, ze szczególnym uwzględnieniem aktywności przedlaboratoryjnych i wykonawstwa badań pilnych (w stanach zagrożenia zdrowia lub życia), w tym w dodatku w trybie POCT.
Opisano możliwości powstawania błędów wynikających z nieodpowiedniego przygotowania pacjenta do badania, niewłaściwego pobierania próbek materiału do badania, wadliwego ich przechowywania i transportu do laboratorium.
wyszczególniono sposoby eliminacji tych błędów przez zamieszczenie dokładnych procedur pobierania próbek krwi, moczu, płynów z jam ciała i innych tworzyw do badań biochemicznych, hematologicznych (wraz z koagulologią), ogólnoanalitycznych i mikrobiologicznych.
Omawiając zróżnicowane działy badań, przekazano w przystępny sposób mechanizmy patofizjologiczne warunkujące wystąpienie poszczególnych odchyleń w badaniach na tle przekazanych zakresów referencyjnych (wraz z definicją tego pojęcia).
Odnosi się to także do zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej powszechnie diagnozowanych i monitorowanych na oddziałach intensywnej terapii i w innych klinikach. Znaczenie badań biochemicznych przedstawiono w diagnostyce cukrzycy, chorób wątroby i nerek.
W rozdziale o cukrzycy na dodatek opisano laboratoryjne monitorowanie jej ostrych i odległych powikłań. Tam, gdzie optymalne powoływano się na aktualne zalecenia towarzystw naukowych. Niezwykle cenne są rozważania na temat sposobów kontroli jakości badań POCT i roli współpracy personelu wykonującego te badania z diagnostami laboratoryjnymi z centralnego laboratorium.
Nadzorcza rola takiego laboratorium wydaje się nieodzowna (np. W pomiarach gazów krwi, glukometrii). Ciekawym uzupełnieniem, nie zawsze uwzględnianym w charakterystycznych podręcznikach diagnostyki laboratoryjnej, jest rozdział o diagnostyce niepłodności.
Tutaj na dodatek duża rola w przygotowaniu do badań i pobierania materiału przypada pielęgniarkom. Badania laboratoryjne pań w ciąży, diagnostyka laboratoryjna w okresie noworodkowym, łącznie z badaniami przesiewowymi wrodzonych zaburzeń i wad metabolizmu to tematyka rozdziałów jakby szczególnie adresowanych (choć nie tylko) do położnych.
Pośród prędkich badań wykonywanych często poza laboratorium rośnie znaczenie testów immunochromatograficznych. Testy z zastosowaniem tej metodyki znalazły też pomocnicze użycie w diagnostyce COVID-19.
Doceniając ich rolę, omówiono tę metodę w oddzielnym rozdziale. Na zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa związanego z pobieraniem materiału i realizowaniem niektórych testów laboratoryjnych koncentrują się dwa rozdziały - jeden obejmuje aspekt diagnostyki poekspozycyjnej w przypadku narażenia na kontakt z czynnikami zakaźnymi, a drugi - aspekt prawny, tj.
uprawnień pielęgniarek do realizowania określonych badań laboratoryjnych. Na razie są one ograniczone, ale będą się powiększać wraz z dalszym rozwojem zminiaturyzowanych instrumentów analitycznych. Ta prognoza czyni podręcznik jeszcze bardziej potrzebnym.
Prawne regulacje dotyczące realizowania badań pilnych i testów POCT wymienione są także w innych rozdziałach książki (odpowiednio w rozdziale 2 i 3). Posługiwanie się podręcznikiem bez dwóch zdań upraszcza staranny skorowidz, a interpretację badań usprawnia ich spis wraz ze adekwatnymi zakresami referencyjnymi.
Podsumowanie: Omawiany podręcznik to postępowe kompendium wiedzy na temat diagnostyki laboratoryjnej w zakresie najbardziej przydatnym pielęgniarkom i położnym we współpracy z laboratorium i w realizowaniu pilnych testów w miejscu opieki nad pacjentem.
Autorami są znani i doświadczeni diagności laboratoryjni, eksperci nie tylko w działach diagnostyki laboratoryjnej, które w podręczniku opisują. Podręcznik ma wielki walor poręczny i także z tego powodu powinien zasilić biblioteczki klinik i oddziałów szpitalnych, być pod ręką pielęgniarek oddziałowych i zabiegowych.
Układ książki, jego podział na rozdziały i podrozdziały jest wyjątkowo przezroczysty, co pozwala na prędkie wyszukanie potrzebnych informacji. Ponieważ pewne zagadnienia zostały potraktowane szerzej i w sposób oryginalny podręcznik można polecić studentom analityki medycznej, a nawet osobom specjalizującym się w diagnostyce laboratoryjnej jako lekturę uzupełniającą".
Recenzent dr hab. N. Med. Wiesław Piechota,
