Tytuł Oblicza empatii w procesie adaptacji do rodzicielstwa Autor Maria Kaźmierczak Język polski Wydawnictwo Scholar ISBN 978-83-7383-732-4 Rok wydania 2015 Warszawa Wydanie 1 liczba stron 322 Format pdf Spis treści SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE 9
CZĘŚĆ I
PREZENTACJA ZAGADNIEŃ
ROZDZIAŁ I
RODZICIELSTWO JAKO ZMIANA ŻYCIOWA 17
1.1. Zagadnienie podejmowania ról rodzicielskich –
problemy definicyjne 17
1.2. Przejście do rodzicielstwa w perspektywie procesu życia rodziny
i jednostki 20
1.2.1. Przejście do rodzicielstwa jako etap w ciągu życia człowieka
na przykładzie modeli fazowych. Pojęcie generatywności 22
1.2.2. Przejście do rodzicielstwa jako etap w ciągu życia człowieka
na przykładzie modeli cyklicznych 26
1.2.3. Przejście do rodzicielstwa jako normatywna zmiana w cyklu
życia systemu rodzinnego 30
1.3. Rodzicielstwo w perspektywie współczesnych wyzwań 36
1.3.1. Adaptacja do macierzyństwa jako cykl 38
1.3.2. Adaptacja do ojcostwa jako proces 43
1.4. Emocjonalne funkcjonowanie kobiet i mężczyzn jako wskaźnik
adaptacji do rodzicielstwa 50
1.5. Adaptacja do macierzyństwa i ojcostwa w perspektywie doświadczeń
z rodziny pochodzenia 57
ROZDZIAŁ II
RODZICIELSTWO JAKO ZMIANA W FUNKCJONOWANIU PARY 63
2.1. Satysfakcja ze związku w procesie adaptacji do rodzicielstwa –
konstrukt wielowymiarowy 63
2.2. Rola czynników intra- i interpersonalnych dla zmian satysfakcji
ze związku w procesie adaptacji do rodzicielstwa 74
2.2.1. Orientacje wobec macierzyństwa i ojcostwa a jakość relacji
pomiędzy rodzicami 79
2.3. Dzietność jako kryterium oceny satysfakcji małżeńskiej 83
2.4. Szkoła rodzenia jako forma wspierania partnerów w przypadku
okołoporodowej 87
ROZDZIAŁ III
OSOBOWOŚCIOWE UWARUNKOWANIA ADAPTACJI DO RODZICIELSTWA 90
3.1. Funkcjonowanie mechanizmów osobowościowych w procesie
adaptacji do ról rodzicielskich 91
3.1.1. Wybrane uwarunkowania osobowościowe adaptacji
do macierzyństwa i ojcostwa – przegląd badań 94
3.1.2. Wybrane aspekty obrazu siebie a proces adaptacji
do macierzyństwa 97
3.1.3. Obraz siebie jako matki i ojca a proces adaptacji do ról
rodzicielskich 100
3.2. Podmiotowe zasoby matek i ojców w teoretycznych modelach
adaptacji do rodzicielstwa. Znaczenie empatii dla bliskich relacji
i rodzicielstwa 103
3.3. Empatia jako potencjał jednostki i pary w procesie adaptacji
do rodzicielstwa 108
3.3.1. Empatia a rozumienie relacji interpersonalnych
i mechanizmy regulacji emocjonalnej 108
3.3.2. Empatia matek i ojców a ich emocjonalne dostosowanie
do rodzicielstwa 114
3.3.3. Empatia w parze rodzicielskiej a cykl adaptacji
do macierzyństwa i ojcostwa 119
CZĘŚĆ II
BADANIA WŁASNE
ROZDZIAŁ IV
METODA 127
4.1. Problematyka i cele badań własnych 127
4.2. Założenia badawcze i model związków pomiędzy zmiennymi 134
4.3. Narzędzia badawcze 142
4.4. Procedura badawcza 149
4.4.1. Model badawczy (ogólny i rozbudowany) – uzasadnienie
koncepcji badawczej 150
4.5. Uczestnicy 152
4.6. Analiza statystyczna 154
ROZDZIAŁ V
WYNIKI 156
5.1. Znaczenie empatii dla adaptacji do rodzicielstwa 156
5.1.1. Mediacyjna rola globalnej satysfakcji w relacji empatii
z funkcjonowaniem emocjonalnym 156
5.1.2. Kształtowanie obrazu rodzicielstwa w przypadku okołoporodowej.
Rola empatii 174
5.1.3. Empatia partnerów a postrzegana, wieloaspektowa jakość
związku małżeńskiego w sytuacji przejścia
do rodzicielstwa 182
5.1.4. Podsumowanie kluczowych wyników przeprowadzonego
badania dotyczących znaczenia empatii dla adaptacji
do rodzicielstwa 189
5.1.5. DYSKUSJA. Rola empatii par zostających po raz pierwszy
rodzicami w procesie adaptacji do rodzicielstwa 190
5.2. Moderująca rola obrazu siebie w relacji empatii z adaptacją
do rodzicielstwa 199
5.2.1. Moderująca rola samooceny globalnej w relacji empatii
z adaptacją do rodzicielstwa 199
5.2.2. Moderująca rola Ja relacyjnego-współzależnego i cielesnego
w relacji empatii z adaptacją do rodzicielstwa 207
5.2.3. Podsumowanie kluczowych wyników przeprowadzonego
badania dotyczących moderującej roli obrazu siebie
(samooceny globalnej, Ja relacyjnego-współzależnego
, a także Ja cielesnego) w relacji empatii z adaptacją
do rodzicielstwa 219
5.2.4. DYSKUSJA. Moderująca rola obrazu siebie w relacji empatii
z adaptacją do rodzicielstwa 220
5.3. Rola relacji z własnymi rodzicami dla adaptacji do rodzicielstwa
w kontekście własnej empatii partnerów 227
5.3.1. Analiza roli aktualnych relacji z własnymi rodzicami
dla adaptacji do rodzicielstwa w kontekście własnej empatii
partnerów 227
5.3.2. Empatia jako moderator zależności pomiędzy retrospektywną
oceną postaw rodzicielskich własnych rodziców w dzieciństwie
a adaptacją do rodzicielstwa 237
5.3.3. Podsumowanie kluczowych wyników przeprowadzonego
badania dotyczących roli relacji z własnymi rodzicami osób
badanych, jednocześnie aktualnych (ocenianych przed porodem
i po narodzinach dziecka), jak i ich wspomnień z dzieciństwa
(retrospektywnie oceniane postawy rodzicielskie) dla adaptacji
do rodzicielstwa w kontekście empatii partnerów 258
5.3.4. DYSKUSJA. Ocena relacji z rodzicami – aktualnych
i retrospektywnie ocenianych postaw rodzicielskich
w kontekście roli empatii dla adaptacji do rodzicielstwa 259
PODSUMOWANIE 267
ZAKOŃCZENIE 279
BIBLIOGRAFIA 282
INDEKS NAZWISK 311
WPROWADZENIE 9
CZĘŚĆ I
PREZENTACJA ZAGADNIEŃ
ROZDZIAŁ I
RODZICIELSTWO JAKO ZMIANA ŻYCIOWA 17
1.1. Zagadnienie podejmowania ról rodzicielskich –
problemy definicyjne 17
1.2. Przejście do rodzicielstwa w perspektywie procesu życia rodziny
i jednostki 20
1.2.1. Przejście do rodzicielstwa jako etap w ciągu życia człowieka
na przykładzie modeli fazowych. Pojęcie generatywności 22
1.2.2. Przejście do rodzicielstwa jako etap w ciągu życia człowieka
na przykładzie modeli cyklicznych 26
1.2.3. Przejście do rodzicielstwa jako normatywna zmiana w cyklu
życia systemu rodzinnego 30
1.3. Rodzicielstwo w perspektywie współczesnych wyzwań 36
1.3.1. Adaptacja do macierzyństwa jako cykl 38
1.3.2. Adaptacja do ojcostwa jako proces 43
1.4. Emocjonalne funkcjonowanie kobiet i mężczyzn jako wskaźnik
adaptacji do rodzicielstwa 50
1.5. Adaptacja do macierzyństwa i ojcostwa w perspektywie doświadczeń
z rodziny pochodzenia 57
ROZDZIAŁ II
RODZICIELSTWO JAKO ZMIANA W FUNKCJONOWANIU PARY 63
2.1. Satysfakcja ze związku w procesie adaptacji do rodzicielstwa –
konstrukt wielowymiarowy 63
2.2. Rola czynników intra- i interpersonalnych dla zmian satysfakcji
ze związku w procesie adaptacji do rodzicielstwa 74
2.2.1. Orientacje wobec macierzyństwa i ojcostwa a jakość relacji
pomiędzy rodzicami 79
2.3. Dzietność jako kryterium oceny satysfakcji małżeńskiej 83
2.4. Szkoła rodzenia jako forma wspierania partnerów w przypadku
okołoporodowej 87
ROZDZIAŁ III
OSOBOWOŚCIOWE UWARUNKOWANIA ADAPTACJI DO RODZICIELSTWA 90
3.1. Funkcjonowanie mechanizmów osobowościowych w procesie
adaptacji do ról rodzicielskich 91
3.1.1. Wybrane uwarunkowania osobowościowe adaptacji
do macierzyństwa i ojcostwa – przegląd badań 94
3.1.2. Wybrane aspekty obrazu siebie a proces adaptacji
do macierzyństwa 97
3.1.3. Obraz siebie jako matki i ojca a proces adaptacji do ról
rodzicielskich 100
3.2. Podmiotowe zasoby matek i ojców w teoretycznych modelach
adaptacji do rodzicielstwa. Znaczenie empatii dla bliskich relacji
i rodzicielstwa 103
3.3. Empatia jako potencjał jednostki i pary w procesie adaptacji
do rodzicielstwa 108
3.3.1. Empatia a rozumienie relacji interpersonalnych
i mechanizmy regulacji emocjonalnej 108
3.3.2. Empatia matek i ojców a ich emocjonalne dostosowanie
do rodzicielstwa 114
3.3.3. Empatia w parze rodzicielskiej a cykl adaptacji
do macierzyństwa i ojcostwa 119
CZĘŚĆ II
BADANIA WŁASNE
ROZDZIAŁ IV
METODA 127
4.1. Problematyka i cele badań własnych 127
4.2. Założenia badawcze i model związków pomiędzy zmiennymi 134
4.3. Narzędzia badawcze 142
4.4. Procedura badawcza 149
4.4.1. Model badawczy (ogólny i rozbudowany) – uzasadnienie
koncepcji badawczej 150
4.5. Uczestnicy 152
4.6. Analiza statystyczna 154
ROZDZIAŁ V
WYNIKI 156
5.1. Znaczenie empatii dla adaptacji do rodzicielstwa 156
5.1.1. Mediacyjna rola globalnej satysfakcji w relacji empatii
z funkcjonowaniem emocjonalnym 156
5.1.2. Kształtowanie obrazu rodzicielstwa w przypadku okołoporodowej.
Rola empatii 174
5.1.3. Empatia partnerów a postrzegana, wieloaspektowa jakość
związku małżeńskiego w sytuacji przejścia
do rodzicielstwa 182
5.1.4. Podsumowanie kluczowych wyników przeprowadzonego
badania dotyczących znaczenia empatii dla adaptacji
do rodzicielstwa 189
5.1.5. DYSKUSJA. Rola empatii par zostających po raz pierwszy
rodzicami w procesie adaptacji do rodzicielstwa 190
5.2. Moderująca rola obrazu siebie w relacji empatii z adaptacją
do rodzicielstwa 199
5.2.1. Moderująca rola samooceny globalnej w relacji empatii
z adaptacją do rodzicielstwa 199
5.2.2. Moderująca rola Ja relacyjnego-współzależnego i cielesnego
w relacji empatii z adaptacją do rodzicielstwa 207
5.2.3. Podsumowanie kluczowych wyników przeprowadzonego
badania dotyczących moderującej roli obrazu siebie
(samooceny globalnej, Ja relacyjnego-współzależnego
, a także Ja cielesnego) w relacji empatii z adaptacją
do rodzicielstwa 219
5.2.4. DYSKUSJA. Moderująca rola obrazu siebie w relacji empatii
z adaptacją do rodzicielstwa 220
5.3. Rola relacji z własnymi rodzicami dla adaptacji do rodzicielstwa
w kontekście własnej empatii partnerów 227
5.3.1. Analiza roli aktualnych relacji z własnymi rodzicami
dla adaptacji do rodzicielstwa w kontekście własnej empatii
partnerów 227
5.3.2. Empatia jako moderator zależności pomiędzy retrospektywną
oceną postaw rodzicielskich własnych rodziców w dzieciństwie
a adaptacją do rodzicielstwa 237
5.3.3. Podsumowanie kluczowych wyników przeprowadzonego
badania dotyczących roli relacji z własnymi rodzicami osób
badanych, jednocześnie aktualnych (ocenianych przed porodem
i po narodzinach dziecka), jak i ich wspomnień z dzieciństwa
(retrospektywnie oceniane postawy rodzicielskie) dla adaptacji
do rodzicielstwa w kontekście empatii partnerów 258
5.3.4. DYSKUSJA. Ocena relacji z rodzicami – aktualnych
i retrospektywnie ocenianych postaw rodzicielskich
w kontekście roli empatii dla adaptacji do rodzicielstwa 259
PODSUMOWANIE 267
ZAKOŃCZENIE 279
BIBLIOGRAFIA 282
INDEKS NAZWISK 311