Wydane nakładem wydawnictwa SEW UW Dzienniki Władysłwa Wielhorskiego, wieloletniego dyrektora Instytutu Wileńskiego, wyjątkowo zasłużonej postaci historycznej, działacza mniejszości, polityka i publicysty.
Władysław Wielhorski... Nie ma jednego rzeczownika, którym można byłoby przedstawić tę ładną postać - teoretyk i praktyk rolnictwa, działacz mniejszości polskiej na Kowieńszczyźnie, publicysta, badacz stosunków narodowościowych, polityk, wreszcie administrator bardzo ważnej placówki naukowej.
W tym kontekście jako odnalezienie niezwykłego,,diamentu" należy oceniać,,wypłynięcie" w Litewskiej Bibliotece Narodowej w Wilnie nieznanego dotąd dziennika Wielhorskiego, opisującego lata okupacji niemieckiej na Litwie.
Dokument jest cenny nie tylko z powodu postaci autora,dodatkowo przybliża nam bardzo zapomniany obszar, jakim jest dawna gubernia kowieńska, a potem międzywojenna Republika Litewska, w kontekście życia i działalności ludności polskiej.
(Doc. Dr Andrzej Pukszto; Uniwersytet Witolda wielkiego, Kowno) Zachowanych polskich źródeł dla terytorium Ziem Północno-Wschodnich d. Rzeczypospolitej w latach sporej Wojny mamy niedużo. Jest to skutek nie tylko wojen, lecz i polityki prowadzonej poprzez naszych sąsiadów.
Tym cenniejsza jest inicjatywa wydania odnalezionego w Wilnie Dziennika Władysława Wielhorskiego. Wydanie tego tekstu drukiem jest wielką pomocą dla badaczy i ogromną atrakcją dla czytelników. (Dr hab., prof.
IH PAN Joanna Gierowska-Kałłaur; Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski) Wydane ostatnio drukiem dwutomowe dzienniki Szklennika, tom wspomnień Zahorskiego, dzienniki czasów wojny Michała Brensztejna...
- jak mnóstwo jeszcze cennych źródeł historycznych znajduje się w rękopiśmiennych zbiorach polskich i zagranicznych. Dziennik 1915-1917 W. Wielhorskiego to także,,odkrycie". Po przetłumaczeniu na język litewski ukazało się drukiem w 2019 roku.
Opublikowanie wersji oryginalnej, po polsku, jest godne pochwały z wielu powodów, wśród których należy wymienić z reguły nakreślony tam, z niewątpliwym talentem pisarskim, specyficzny w naszej XX-wiecznej memuarystyce kresowej, obraz życia polskiego dworu wśród litewskiej wsi, w nieprzystępnych latach okupacji niemieckiej 1915-1917.
(Prof. Dr hab. Roman Jurkowski; Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn) Z punktu widzenia badań historycznych źródło to z całą pewnością przyda się do interpretacji różnorodnych zagadnień historii lokalnej, badania i poznania życia codziennego, badania relacji między klasyczną elitą litewską - szlacheckimi właścicielami a modernizującym się społeczeństwem, i z całą pewnością, pozwoli na głębszą aniżeli dotychczas znajomość biografii autora Dziennika - Władysława Wielhorskiego.
(Dr Rimantas Miknys; Instytut Historii Litwy, Wilno) Władysław Wielhorski (1885-1967, ur. W Złobyczach na Wołyniu) - absolwent Studium Rolniczego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przed I Wojną Światową osiedlił się w Wilnie, następnie w posiadajątku żony na Żmudzi.
Aktywny działacz polski w Republice Litewskiej, z której został wydalony w 1924 roku. W latach 1931-1939 dyrektor Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej w Wilnie i jego Szkoły Nauk Politycznych.
W latach 1935-1938 poseł na Sejm RP. W roku 1940 aresztowany, następnie wywieziony w głąb ZSRR, po zwolnieniu z łagru pracował w Ambasadzie RP w Kujbyszewie. W 1942 roku został ewakuowany do Londynu, gdzie żył i pracował do śmierci w 1967 roku.
Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
