[...] Eseje zawarte w tym tomie pragną zmierzyć się z tematem zapomnienia odmienianym przez wszystkie przypadki własnej dyscypliny naukowej i jej perspektyw, lecz są przy tym próbą odpowiedzi na pytanie, co staje się z człowiekiem i jego światem, gdy zapomina o tym, co znaczne.
Otwiera to szereg kwestii bardzo znacznych dla nauki, która jeśli ma pozostać wierna starożytnemu ideałowi "scientia", powinna analizować zjawisko zapominania nie tylko w perspektywie psychologicznego zaburzenia, atrofii pamięci, lecz musi zwrócić uwagę na pamięć jako widoczną «ważność» egzystencjalną.
Historia zna próby wymazania osób i spraw z pamięci zbiorowej czy jednostkowej; poezja i sztuka jawią się jako próby ocalenia pamięci; teologia przywołuje kategorię pamięci jako wezwanie do wierności i jednocześnie etycznego memento, chroniącego przed wypłukaniem tego, co stanowi o źródle prawdziwie ludzkiego progresywnania.
Kryzysy wiary opisywane w Piśmie Świętym tak nieraz były przecież de facto kryzysami pamięci, które prowadziły do rozchwiania tożsamości i życiowego zagubienia (czasem w skali całego narodu). Ale to także filozoficzna świadomość epistemologicznej wagi pamięci dla człowieczego bycia w świecie, która często wybrzmi w prezentowanej książce.
Dlatego każda z przywołanych dyscyplin - historia, teologia, filozofia i filologia - mają tak sporo do powiedzenia w tej sprawie. Jak napisał jeden z najwybitniejszych teologów XX wieku, Hans Urs von Balthasar, przybliżanie się do przedmiotu badań i prowadzone na tej kanwie debat naukowych przypomina niejednokrotnie muzyczną fugę.
Motywy krzyżują się ze sobą i przenikają, w pewnym momencie jeden motyw ściga drugi, aby w końcu wybrzmieć we wspólnym finale. Poniekąd jest to udziałem w dodatku tej książki. Prezentuje ona wielowątkową refleksję nad pamięcią i zapominaniem.
Analizują ją historyk, filolog, filozof, etyk, teologowie i poeci, których refleksja przenika w obszar zainteresowań drugiego, łącząc w ten sposób zebrane teksty w jeden czytelny ciąg rozumowania. Interdyscyplinarność studiów idzie w parze z bogactwem formy: znajdują się tu rozważania pełne naukowego rygoru i ścisłości terminologicznej, eseje i analizy filologiczne, ale także opowiadanie Cezarego Dobiesa, toruńskiego poety i pisarza, na co dzień mieszkającego w Paryżu, zatytułowane Kwiaty wiary, będące literackim głosem w dyskusji o zapomnieniu.
ciekawym wkładem w refleksję, nie tyle poprzez słowo, co przez obraz, są ilustracje Artura Majki, znanego rysownika, malarza i fotografa. Tryskające z przebitego boku Chrystusa kwiaty, a także strumienie wody (źródło życia, zatem i pamięci) i wszelkie motywy znajdujące się na okładce niniejszej książki zaprojektowanej poprzez Majkę, to artystyczne poszukiwanie w głębinach prawdy, gdzie malarz uderza jakby w inną strunę, niedosłowną, aby wybrzmiały wszystkie dźwięki myśli i w każdej z intelektualnych tonacji.
[...]
