Tytuł Historia gospodarcza Autor Janusz Skodlarski Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN ISBN 978-83-01-17622-8 Rok wydania 2012 Warszawa Wydanie 1 liczba stron 576 Format mobi, epub Spis treści Od Autora 11
Rozdział 1. Rolnictwo podstawą rozwoju gospodarczego 13
1.1. Istota feudalizmu 13
1.2. Ustrój rolny 15
1.3. Postęp agrotechniczny 21
1.4. Położenie ludności 22
Rozdział 2. Rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej 25
2.1. Przeobrażenia ekonomiki europejskiej 25
2.2. Przejawy gospodarki towarowej na ziemiach polskich 28
Rozdział 3. Rozkwit i upadek gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej 40
3.1. Przemiany w rolnictwie europejskim XV–XVIII w 40
3.2. Przesłanki przejścia do gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej w Polsce 43
3.3. Folwark pańszczyźniany i jego istota 46
3.4. Kryzys systemu folwarczno-pańszczyźnianego 54
Rozdział 4. Cykl akumulacji pierwotnej w Anglii i na ziemiach polskich 59
4.1. Rozumienie cyklu akumulacji pierwotnej 59
4.2. Klasyczny przebieg akumulacji pierwotnej w Anglii 62
4.3. Rolnictwo głównym źródłem akumulacji pierwotnej 64
4.4. Polityka protekcyjna rządu 69
4.5. Kapitał handlowy i bankowy 71
4.6. Podatki i dzierżawy 76
4.7. Dostawy państwowe, wojskowe i spekulacje 79
4.8. Protekcjonizm celny i kapitały obce 80
4.9. Początki rynku siły roboczej 81
4.10. Wnioski i uwagi 83
Rozdział 5. Ustrój rolny i rewolucja agrarna 86
5.1. Zmiany strukturalne w rolnictwie europejskim 86
5.2. Nowy ustrój agrarny na ziemiach polskich 89
5.3. Rewolucja agrarna 95
5.4. Postęp w zakresie agrokultury na ziemiach polskich 97
Rozdział 6. Rewolucja przemysłowa 101
6.1. Przesłanki rewolucji przemysłowej 101
Wpływ sfery intelektualnej 101
Presja demograficzna 107
Rewolucja agrarna 108
System finansowy 109
Infrastruktura i komunikacja 110
Uwarunkowania polityczno-społeczne 111
Czynniki zewnętrzne 112
6.2. Innowacje w przemyśle, energetyce i transporcie 114
6.3. Rewolucja przemysłowa na ziemiach polskich 121
6.4. Przewrót przemysłowy w Królestwie Polskim 122
6.5. Rewolucja przemysłowa w zaborze pruskim 126
6.6. Przejawy postępu technicznego w Galicji 129
Rozdział 7. Rozwój gospodarczy 1800–1870 132
7.1. Rola regulacyjna rynku 132
7.2. Cykle i kryzysy gospodarcze 133
7.3. Wzrost produkcyjności rolnictwa 135
7.4. Rozwój gospodarki towarowej na ziemiach polskich 138
7.5. Podział dochodu. Zmiany w położeniu chłopa i właściciela folwarku 142
7.6. Postęp industrializacji w skali światowej 146
7.7. Międzynarodowe stosunki handlowe. Eksport kapitału 148
7.8. Wzrost produkcji przemysłowej. Rozwój transportu i handlu 151
7.9. Zmiany w stosunkach produkcji 155
Rozdział 8. Początki gospodarki monopolistycznej 1870–1914 162
8.1. Widoczne atrybuty kapitalizmu monopolistycznego 162
8.2. Przesłanki monopolizacji 164
Postęp technologiczny i akumulacja kapitału 164
Czynniki zewnętrzne 172
Kryzys ekonomiczny 174
8.3. Charakterystyka pierwszych organizacji monopolistycznych na ziemiach polskich 175
8.4. Wzrost gospodarczy 183
8.5. Pieniądz, banki, kredyt 191
8.6. Handel międzynarodowy, eksport kapitału, transport i komunikacja 193
8.7. Przemiany społeczne 199
Rozdział 9. Ekonomiczno-społeczne konsekwencje I wojny światowej 203
9.1. Przyczyny wojny 203
9.2. Materialne zapotrzebowania krajów walczących 204
9.3. Zmiany strukturalne i instytucjonalne 206
9.4. Wpływ wojny na gospodarkę światową 208
9.5. Sytuacja na ziemiach polskich w okresie I wojny światowej 210
Zniszczenia wojenne, rabunek i rekwizycje 210
Życie gospodarcze 212
Położenie materialne społeczeństwa 215
Rozdział 10. Stabilizacja systemu kapitalistycznego 1918–1929 217
10.1. „Złote lata" gospodarki rynkowej 217
Sytuacja międzynarodowa 217
Powojenne trudności odbudowy 218
Przebieg koniunktury. Dochód narodowy 220
Rozwój przemysłu, rolnictwa, handlu i transportu 222
Stosunki pieniężne i skarbowe. Spółdzielczość 226
10.2. Odbudowa i rozwój gospodarki polskiej 228
Skutki zaborów 228
Gospodarka wojenna 230
Inflacja markowa. Reformy skarbowe Władysława Grabskiego 231
Zamach majowy. Pozytywne tendencje w gospodarce polskiej 240
Rozdział 11. Znaczny kryzys ekonomiczny 1929–1933/1935 245
11.1. Przyczyny kryzysu 245
11.2. Kryzys w rolnictwie 248
11.3. Kryzys w przemyśle 251
11.4. Problemy walutowo-skarbowe 255
11.5. Zmiany w handlu zagranicznym i wewnętrznym 258
11.6. Polityka rządu wobec kryzysu 261
Rozdział 12. Interwencjonizm państwowy 263
12.1. Uwagi wstępne 263
12.2. Wzrost interwencjonizmu w czołowych krajach kapitalistycznych 265
New Deal w Stanach Zjednoczonych 265
wielka Brytania i Francja 267
Interwencjonizm w państwach faszystowskich 268
12.3. Interwencjonizm państwowy w Polsce 270
Program inwestycyjny i jego realizacja 1936–1939 271
Stosunki pieniężno-kredytowe 274
Interwencjonizm w rolnictwie 278
Rozbudowa interwencjonizmu państwowego na rynku pracy 280
Efekty polityki interwencyjnej 282
12.4. Bilans gospodarczy Polski Odrodzonej 285
Rozdział 13. Gospodarka na ziemiach polskich na tle zmian w ekonomice światowej 1939–1945 292
13.1. Przemysł wojenny. Straty i koszty odbudowy 292
13.2. Determinanty rozwoju. Narastanie dysproporcji gospodarczych 295
13.3. Poziom wyżywienia i produkcja rolna 297
13.4. Trudności w handlu międzynarodowym 298
13.5. Nowy ład walutowy. Dochód narodowy 299
13.6. Stan gospodarki na ziemiach polskich 303
Podstawowe założenia hitlerowskiej polityki demograficznej i ekonomicznej 303
Eksterminacja społeczeństwa polskiego 305
Przemysł i transport na potrzeby Rzeszy 306
Polityka kredytowo-pieniężna 308
Przeobrażenia w dziedzinie rolnictwa 309
Warunki materialno-bytowe ludności 311
Okupacja Kresów 312
Bilans strat materialnych 314
Rozdział 14. Gospodarka w Związku Radzieckim 1917–1945 317
14.1. Okres komunizmu wojennego 317
14.2. Nowa Polityka Ekonomiczna 319
14.3. Gospodarka centralnie kierowana 321
14.4. Industrializacja 322
14.5. Kolektywizacja i jej skutki 325
14.6. Handel, transport, stosunki pieniężno-kredytowe 327
14.7. Warunki bytu ludności 328
14.8. Gospodarka wojenna 329
Rozdział 15. Powojenna odbudowa i rekonstrukcja gospodarki światowej 1945–1949 331
15.1. Kraje Zachodu 331
15.2. Gospodarka Związku Radzieckiego 334
15.3. Zmiany strukturalne w krajach „demokracji ludowej" 336
15.4. Przesłanki zmian ustrojowych w gospodarce polskiej 339
15.5. Kształtowanie się mechanizmu centralnego planowania i zarządzania gospodarką 342
15.6. Nowa struktura własności środków produkcji 345
15.7. Cykl przemian w rolnictwie 349
15.8. Bitwa o handel 352
15.9. Reorientacja stosunków gospodarczych z zagranicą 353
15.10. Położenie materialne ludności 356
Rozdział 16. Świat i Polska w szczytowym okresie zimnej wojny 1950–1955 360
16.1. Tło polityczne i gospodarcze 360
16.2. Wzrost gospodarczy w krajach kapitalistycznych 363
16.3. Rozwój gospodarczy ZSRR i państw bloku wschodniego 368
16.4. Industrializacja i jej efekty w Polsce 371
16.5. Batalia o przekształcenia własnościowe w rolnictwie 378
16.6. Proradziecka orientacja w handlu zagranicznym 380
16.7. Czas wyrzeczeń społecznych 385
Rozdział 17. Ekspansja gospodarcza Zachodu Wtórna industrializacja w krajach RWPG 1956–1970 388
17.1. Proces normalizacji stosunków Wschód–Zachód. Czynniki rozwoju gospodarczego 388
17.2. Przemiany w przemyśle, usługach i rolnictwie 391
17.3. Międzynarodowe obroty towarowe i kapitałowe. Tendencje integracyjne 399
17.4. Poziom życia ludności 405
17.5. Przemiany polityczne w Polsce. Próby zmian modelu gospodarki socjalistycznej 409
17.6. Powrót do polityki uprzemysłowienia 415
17.7. Stagnacja w rolnictwie 424
17.8. Problemy handlu zagranicznego 427
17.9. Przyczyny kryzysu społeczno-gospodarczego w 1970 r 431
Rozdział 18. Gospodarka w ostatnim dwudziestoleciu zimnej wojny 1970–1989 436
18.1. Czynniki postępu i bariery rozwoju 436
18.2. Zmienna koniunktura w gospodarce światowej 446
18.3. Zmiany w handlu światowym 456
18.4. Kształtowanie się dochodu narodowego 462
18.5. Próba modernizacji gospodarki polskiej 1971–1980 467
Kryzys i rozkład gospodarki centralnie kierowanej 1981–1989 467
Koncepcja unowocześnienia gospodarki polskiej. Próby reform 467
Ożywienie gospodarce w 1 połowie lat 70 470
Załamanie się strategii drugiej Polski. Pułapka zadłużeniowa 472
Źródła i przejawy inflacji 478
Przesłanki Sierpnia 1980 480
Powstanie NSZZ „Solidarność". Demokratyzacja życia społeczno-gospodarczego w kraju 485
Próby reform gospodarczych 488
Kryzys gospodarki nakazowo-rozdzielczej. Hiperinflacja 490
Niereformowalność gospodarki socjalistycznej 495
Pogorszenie się stopy życiowej polskiego społeczeństwa 497
Próba bilansu gospodarki PRL 499
Rozdział 19. Nowy ład ekonomiczny 1999–2010 505
19.1. Świat po załamaniu się systemu komunistycznego 505
19.2. Koniunktura 509
19.3. Charakterystyka podstawowych wskaźników makroekonomicznych 515
19.4. Zmiany strukturalne w gospodarce światowej 528
19.5. Proces międzynarodowej integracji ekonomicznej 529
19.6. Znaczenie globalizacji w gospodarce światowej 533
Rozdział 20. Powrót do systemu rynkowego w Polsce. Stabilizacja i transformacja ustrojowa 1990–2010 537
20.1. Przełom w Polsce w 1989 r. I jego konsekwencje polityczne 537
20.2. Podstawowe założenia planu Balcerowicza 541
20.3. Transformacja systemowa 544
20.4. Skutki gospodarczo-społeczne reform 549
20.5. Prozachodnia orientacja w handlu zagranicznym. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej 560
20.6. Ocena procesu transformacji ustrojowej w Polsce 564
Spis fotografii 568
Spis map 570
Spis rysunków 571
Spis tabel 573
Rozdział 1. Rolnictwo podstawą rozwoju gospodarczego 13
1.1. Istota feudalizmu 13
1.2. Ustrój rolny 15
1.3. Postęp agrotechniczny 21
1.4. Położenie ludności 22
Rozdział 2. Rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej 25
2.1. Przeobrażenia ekonomiki europejskiej 25
2.2. Przejawy gospodarki towarowej na ziemiach polskich 28
Rozdział 3. Rozkwit i upadek gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej 40
3.1. Przemiany w rolnictwie europejskim XV–XVIII w 40
3.2. Przesłanki przejścia do gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej w Polsce 43
3.3. Folwark pańszczyźniany i jego istota 46
3.4. Kryzys systemu folwarczno-pańszczyźnianego 54
Rozdział 4. Cykl akumulacji pierwotnej w Anglii i na ziemiach polskich 59
4.1. Rozumienie cyklu akumulacji pierwotnej 59
4.2. Klasyczny przebieg akumulacji pierwotnej w Anglii 62
4.3. Rolnictwo głównym źródłem akumulacji pierwotnej 64
4.4. Polityka protekcyjna rządu 69
4.5. Kapitał handlowy i bankowy 71
4.6. Podatki i dzierżawy 76
4.7. Dostawy państwowe, wojskowe i spekulacje 79
4.8. Protekcjonizm celny i kapitały obce 80
4.9. Początki rynku siły roboczej 81
4.10. Wnioski i uwagi 83
Rozdział 5. Ustrój rolny i rewolucja agrarna 86
5.1. Zmiany strukturalne w rolnictwie europejskim 86
5.2. Nowy ustrój agrarny na ziemiach polskich 89
5.3. Rewolucja agrarna 95
5.4. Postęp w zakresie agrokultury na ziemiach polskich 97
Rozdział 6. Rewolucja przemysłowa 101
6.1. Przesłanki rewolucji przemysłowej 101
Wpływ sfery intelektualnej 101
Presja demograficzna 107
Rewolucja agrarna 108
System finansowy 109
Infrastruktura i komunikacja 110
Uwarunkowania polityczno-społeczne 111
Czynniki zewnętrzne 112
6.2. Innowacje w przemyśle, energetyce i transporcie 114
6.3. Rewolucja przemysłowa na ziemiach polskich 121
6.4. Przewrót przemysłowy w Królestwie Polskim 122
6.5. Rewolucja przemysłowa w zaborze pruskim 126
6.6. Przejawy postępu technicznego w Galicji 129
Rozdział 7. Rozwój gospodarczy 1800–1870 132
7.1. Rola regulacyjna rynku 132
7.2. Cykle i kryzysy gospodarcze 133
7.3. Wzrost produkcyjności rolnictwa 135
7.4. Rozwój gospodarki towarowej na ziemiach polskich 138
7.5. Podział dochodu. Zmiany w położeniu chłopa i właściciela folwarku 142
7.6. Postęp industrializacji w skali światowej 146
7.7. Międzynarodowe stosunki handlowe. Eksport kapitału 148
7.8. Wzrost produkcji przemysłowej. Rozwój transportu i handlu 151
7.9. Zmiany w stosunkach produkcji 155
Rozdział 8. Początki gospodarki monopolistycznej 1870–1914 162
8.1. Widoczne atrybuty kapitalizmu monopolistycznego 162
8.2. Przesłanki monopolizacji 164
Postęp technologiczny i akumulacja kapitału 164
Czynniki zewnętrzne 172
Kryzys ekonomiczny 174
8.3. Charakterystyka pierwszych organizacji monopolistycznych na ziemiach polskich 175
8.4. Wzrost gospodarczy 183
8.5. Pieniądz, banki, kredyt 191
8.6. Handel międzynarodowy, eksport kapitału, transport i komunikacja 193
8.7. Przemiany społeczne 199
Rozdział 9. Ekonomiczno-społeczne konsekwencje I wojny światowej 203
9.1. Przyczyny wojny 203
9.2. Materialne zapotrzebowania krajów walczących 204
9.3. Zmiany strukturalne i instytucjonalne 206
9.4. Wpływ wojny na gospodarkę światową 208
9.5. Sytuacja na ziemiach polskich w okresie I wojny światowej 210
Zniszczenia wojenne, rabunek i rekwizycje 210
Życie gospodarcze 212
Położenie materialne społeczeństwa 215
Rozdział 10. Stabilizacja systemu kapitalistycznego 1918–1929 217
10.1. „Złote lata" gospodarki rynkowej 217
Sytuacja międzynarodowa 217
Powojenne trudności odbudowy 218
Przebieg koniunktury. Dochód narodowy 220
Rozwój przemysłu, rolnictwa, handlu i transportu 222
Stosunki pieniężne i skarbowe. Spółdzielczość 226
10.2. Odbudowa i rozwój gospodarki polskiej 228
Skutki zaborów 228
Gospodarka wojenna 230
Inflacja markowa. Reformy skarbowe Władysława Grabskiego 231
Zamach majowy. Pozytywne tendencje w gospodarce polskiej 240
Rozdział 11. Znaczny kryzys ekonomiczny 1929–1933/1935 245
11.1. Przyczyny kryzysu 245
11.2. Kryzys w rolnictwie 248
11.3. Kryzys w przemyśle 251
11.4. Problemy walutowo-skarbowe 255
11.5. Zmiany w handlu zagranicznym i wewnętrznym 258
11.6. Polityka rządu wobec kryzysu 261
Rozdział 12. Interwencjonizm państwowy 263
12.1. Uwagi wstępne 263
12.2. Wzrost interwencjonizmu w czołowych krajach kapitalistycznych 265
New Deal w Stanach Zjednoczonych 265
wielka Brytania i Francja 267
Interwencjonizm w państwach faszystowskich 268
12.3. Interwencjonizm państwowy w Polsce 270
Program inwestycyjny i jego realizacja 1936–1939 271
Stosunki pieniężno-kredytowe 274
Interwencjonizm w rolnictwie 278
Rozbudowa interwencjonizmu państwowego na rynku pracy 280
Efekty polityki interwencyjnej 282
12.4. Bilans gospodarczy Polski Odrodzonej 285
Rozdział 13. Gospodarka na ziemiach polskich na tle zmian w ekonomice światowej 1939–1945 292
13.1. Przemysł wojenny. Straty i koszty odbudowy 292
13.2. Determinanty rozwoju. Narastanie dysproporcji gospodarczych 295
13.3. Poziom wyżywienia i produkcja rolna 297
13.4. Trudności w handlu międzynarodowym 298
13.5. Nowy ład walutowy. Dochód narodowy 299
13.6. Stan gospodarki na ziemiach polskich 303
Podstawowe założenia hitlerowskiej polityki demograficznej i ekonomicznej 303
Eksterminacja społeczeństwa polskiego 305
Przemysł i transport na potrzeby Rzeszy 306
Polityka kredytowo-pieniężna 308
Przeobrażenia w dziedzinie rolnictwa 309
Warunki materialno-bytowe ludności 311
Okupacja Kresów 312
Bilans strat materialnych 314
Rozdział 14. Gospodarka w Związku Radzieckim 1917–1945 317
14.1. Okres komunizmu wojennego 317
14.2. Nowa Polityka Ekonomiczna 319
14.3. Gospodarka centralnie kierowana 321
14.4. Industrializacja 322
14.5. Kolektywizacja i jej skutki 325
14.6. Handel, transport, stosunki pieniężno-kredytowe 327
14.7. Warunki bytu ludności 328
14.8. Gospodarka wojenna 329
Rozdział 15. Powojenna odbudowa i rekonstrukcja gospodarki światowej 1945–1949 331
15.1. Kraje Zachodu 331
15.2. Gospodarka Związku Radzieckiego 334
15.3. Zmiany strukturalne w krajach „demokracji ludowej" 336
15.4. Przesłanki zmian ustrojowych w gospodarce polskiej 339
15.5. Kształtowanie się mechanizmu centralnego planowania i zarządzania gospodarką 342
15.6. Nowa struktura własności środków produkcji 345
15.7. Cykl przemian w rolnictwie 349
15.8. Bitwa o handel 352
15.9. Reorientacja stosunków gospodarczych z zagranicą 353
15.10. Położenie materialne ludności 356
Rozdział 16. Świat i Polska w szczytowym okresie zimnej wojny 1950–1955 360
16.1. Tło polityczne i gospodarcze 360
16.2. Wzrost gospodarczy w krajach kapitalistycznych 363
16.3. Rozwój gospodarczy ZSRR i państw bloku wschodniego 368
16.4. Industrializacja i jej efekty w Polsce 371
16.5. Batalia o przekształcenia własnościowe w rolnictwie 378
16.6. Proradziecka orientacja w handlu zagranicznym 380
16.7. Czas wyrzeczeń społecznych 385
Rozdział 17. Ekspansja gospodarcza Zachodu Wtórna industrializacja w krajach RWPG 1956–1970 388
17.1. Proces normalizacji stosunków Wschód–Zachód. Czynniki rozwoju gospodarczego 388
17.2. Przemiany w przemyśle, usługach i rolnictwie 391
17.3. Międzynarodowe obroty towarowe i kapitałowe. Tendencje integracyjne 399
17.4. Poziom życia ludności 405
17.5. Przemiany polityczne w Polsce. Próby zmian modelu gospodarki socjalistycznej 409
17.6. Powrót do polityki uprzemysłowienia 415
17.7. Stagnacja w rolnictwie 424
17.8. Problemy handlu zagranicznego 427
17.9. Przyczyny kryzysu społeczno-gospodarczego w 1970 r 431
Rozdział 18. Gospodarka w ostatnim dwudziestoleciu zimnej wojny 1970–1989 436
18.1. Czynniki postępu i bariery rozwoju 436
18.2. Zmienna koniunktura w gospodarce światowej 446
18.3. Zmiany w handlu światowym 456
18.4. Kształtowanie się dochodu narodowego 462
18.5. Próba modernizacji gospodarki polskiej 1971–1980 467
Kryzys i rozkład gospodarki centralnie kierowanej 1981–1989 467
Koncepcja unowocześnienia gospodarki polskiej. Próby reform 467
Ożywienie gospodarce w 1 połowie lat 70 470
Załamanie się strategii drugiej Polski. Pułapka zadłużeniowa 472
Źródła i przejawy inflacji 478
Przesłanki Sierpnia 1980 480
Powstanie NSZZ „Solidarność". Demokratyzacja życia społeczno-gospodarczego w kraju 485
Próby reform gospodarczych 488
Kryzys gospodarki nakazowo-rozdzielczej. Hiperinflacja 490
Niereformowalność gospodarki socjalistycznej 495
Pogorszenie się stopy życiowej polskiego społeczeństwa 497
Próba bilansu gospodarki PRL 499
Rozdział 19. Nowy ład ekonomiczny 1999–2010 505
19.1. Świat po załamaniu się systemu komunistycznego 505
19.2. Koniunktura 509
19.3. Charakterystyka podstawowych wskaźników makroekonomicznych 515
19.4. Zmiany strukturalne w gospodarce światowej 528
19.5. Proces międzynarodowej integracji ekonomicznej 529
19.6. Znaczenie globalizacji w gospodarce światowej 533
Rozdział 20. Powrót do systemu rynkowego w Polsce. Stabilizacja i transformacja ustrojowa 1990–2010 537
20.1. Przełom w Polsce w 1989 r. I jego konsekwencje polityczne 537
20.2. Podstawowe założenia planu Balcerowicza 541
20.3. Transformacja systemowa 544
20.4. Skutki gospodarczo-społeczne reform 549
20.5. Prozachodnia orientacja w handlu zagranicznym. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej 560
20.6. Ocena procesu transformacji ustrojowej w Polsce 564
Spis fotografii 568
Spis map 570
Spis rysunków 571
Spis tabel 573
