Zagadnienie funkcjonowania wywiadu Wojska Polskiego (Oddział II w latach 1918–1945 kolejno: Sztabu Generalnego, Sztabu Głównego, Sztabu Naczelnego Wodza, Oddziału Informacyjno-Wywiadowczego Sztabu Naczelnego Wodza) stanowi już od kilku dziesiątków lat przedmiot badań polskich historyków.
Mimo ukazania się szeregu cennych publikacji, nadal pozostaje obszerne pole dla badań nad tematami dotąd niepodjętymi lub wymagającymi poczynienia pokaźnych korekt w dotychczasowych ustaleniach. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt powolnego ujawniania tworzyw "wywiadowczej" proweniencji, a więc tzw.
"wrażliwych" i "opatentowanych" z najróżniejszych zresztą powodów, często politycznych. Stopniowe ujawnianie zawartości archiwów krajowych, co dotyczy np. Zbiorów przystępnych aktualnie w CAW (poprzednio przechowywanych w MSW oraz tych pochodzących z archiwów rosyjskich), a ostatnio również z IPN (Centrala i Oddziały) umożliwia dalsze prowadzenie badań wyraźnie pogłębionych i dotyczących zróżnicowanych aspektów działalności polskiej "dwójki".
Zamiarem niniejszej publikacji, która stanowi zbiór artykułów autorstwa badaczy wywodzących się z kilku ośrodków akademickich, archiwistów, pracowników IPN, Straży Granicznej, jest przybliżenie czytelnikowi tej tematyki z uwzględnieniem rezultatów ich najnowszych badań.
Powyższy opis pochodzi od wydawcy.