Zbiór blisko pięćdziesięciu esejów poświęconych najwybitniejszym polskim artystom od drugiej połowy XIX wieku do czasów współczesnych. Każdy z tekstów koncentruje się na wyodrębnioniu esencji twórczości danego malarza – od zarysowania tła biograficznego, przez analizę psychologiczną twórcy, po podsumowanie jego dorobku artystycznego. Rozważania wzbogacone są w interpretacje wybranych dzieł sztuki, które często wykraczają poza oczywiste przesłanie, jakie niesie obraz. Jak zauważa autorka: „Właściwy sens sztuki posiada się w twórcy. Dzieła są jedynie tropami, które pozwalają do tego źródła dotrzeć”. Maria Anna Potocka pozwala na czytelnikom wnikliwe i bardzo subiektywne spojrzenie na dorobek artystyczny wielu polskich malarzy, choćby Jana Matejki, Jacka Malczewskiego, Tadeusza Kantora, Wojciecha Fangora, Edwarda Dwurnika czy Leona Tarasewicza, tłumacząc,jednostkowe relacje z czyjąś sztuką i zgłębienie jej w osobisty sposób pozwalają każdemu odbiorcy przeistoczyć się niejako w artystę.
