Tytuł Historia jako narzędzie polemiki w piśmiennictwie Piotra Skargi Autor Dawid Szymczak Wydawnictwo Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego ISBN 978-83-8220-540-4 Rok wydania 2021 Łódź Wydanie 1 ilość stron 390 Format pdf Spis treści Wstęp 7
Rozdział I: Źródła i inspiracje 21
1. Tradycje, cele i metody ujmowania historii w kulturze europejskiej 21
1.1. Główne etapy rozwoju myśli historycznej od starożytności do wieku XVI 22
1.2. Pojmowanie funkcji historii w dawnym piśmiennictwie 31
1.3. Problematyka źródeł. Od autorytetu do narodzin krytyki wczesnonowożytnej 37
2. Miejsce i rola historii w kulturze staropolskiej (do przełomu wieków XVI i XVII) 42
2.1. Główne kierunki i problemy staropolskiej myśli historycznej 42
2.2. Edukacja historyczna 52
2.3. Historia jako komponent świadomości narodowej 58
Rozdział II: Polemiki z reformacją 67
1. Notae Ecclesiae jako sposób argumentacji uzasadniający prymat dziejowy katolicyzmu 69
2. Koncepcja degeneracyjna genezy i dziejów reformacji 89
3. Krytyka reformacyjnego odczytywania źródeł 102
3.1. Krytyka podstaw protestanckiej hermeneutyki 103
3.2. Spór filologiczny wokół kazania Wsiadane na wojnę 111
4. Argumentacja historyczna i historiozoficzna w sporze o konfederację warszawską 125
Rozdział III: Polemiki z Kościołem wschodnim 147
1. Argumentacja historyczna w obrazie stosunków pomiędzy Rzymem a chrześcijaństwem wschodnim 154
2. Synod brzeski jako forma dokumentacji wydarzenia 176
Rozdział IV: Pisma kaznodziejskie 187
1. Wobec antycznego świata 192
1.1. Historyczne i kulturowe zaplecze postaw wobec niechrześcijańskiej starożytności 194
1.2. Poznawcze aspekty wędrówki 198
1.3. Areopagus jako teologiczna i filozoficzna rozprawa ze starożytnością 201
2. Parenetyka historyczna 219
2.1. Wokół etosu władcy i wojownika 221
2.2. Pomiędzy pamięcią a historią. Wątki bezkompromisowo-moralne w refleksji o człowieku 245
Rozdział V: Główne aspekty problematyki historycznej w ŻYWOTACH ŚWIĘTYCH 271
1. Teksty skargi. Wstępna charakterystyka i stosunek do podstawy źródłowej 272
2. Tło wydarzeń, bohaterowie, komponenty historiozoficzne 283
Rozdział VI: W kręgu retoryki. INVENTIO, DISPOSMO I EWAMO jako narzędzia budowania wizji historii 301
1. Wynajdywanie treści historycznych 302
2. Uporządkowanie narracji historycznej 320
3. Werbalizowanie treści historycznych 326
Uwagi końcowe 341
Bibliografia 345
Spis ilustracji 369
Indeks osobowy 371
Summary 385
Nota o Autorze 389
Rozdział I: Źródła i inspiracje 21
1. Tradycje, cele i metody ujmowania historii w kulturze europejskiej 21
1.1. Główne etapy rozwoju myśli historycznej od starożytności do wieku XVI 22
1.2. Pojmowanie funkcji historii w dawnym piśmiennictwie 31
1.3. Problematyka źródeł. Od autorytetu do narodzin krytyki wczesnonowożytnej 37
2. Miejsce i rola historii w kulturze staropolskiej (do przełomu wieków XVI i XVII) 42
2.1. Główne kierunki i problemy staropolskiej myśli historycznej 42
2.2. Edukacja historyczna 52
2.3. Historia jako komponent świadomości narodowej 58
Rozdział II: Polemiki z reformacją 67
1. Notae Ecclesiae jako sposób argumentacji uzasadniający prymat dziejowy katolicyzmu 69
2. Koncepcja degeneracyjna genezy i dziejów reformacji 89
3. Krytyka reformacyjnego odczytywania źródeł 102
3.1. Krytyka podstaw protestanckiej hermeneutyki 103
3.2. Spór filologiczny wokół kazania Wsiadane na wojnę 111
4. Argumentacja historyczna i historiozoficzna w sporze o konfederację warszawską 125
Rozdział III: Polemiki z Kościołem wschodnim 147
1. Argumentacja historyczna w obrazie stosunków pomiędzy Rzymem a chrześcijaństwem wschodnim 154
2. Synod brzeski jako forma dokumentacji wydarzenia 176
Rozdział IV: Pisma kaznodziejskie 187
1. Wobec antycznego świata 192
1.1. Historyczne i kulturowe zaplecze postaw wobec niechrześcijańskiej starożytności 194
1.2. Poznawcze aspekty wędrówki 198
1.3. Areopagus jako teologiczna i filozoficzna rozprawa ze starożytnością 201
2. Parenetyka historyczna 219
2.1. Wokół etosu władcy i wojownika 221
2.2. Pomiędzy pamięcią a historią. Wątki bezkompromisowo-moralne w refleksji o człowieku 245
Rozdział V: Główne aspekty problematyki historycznej w ŻYWOTACH ŚWIĘTYCH 271
1. Teksty skargi. Wstępna charakterystyka i stosunek do podstawy źródłowej 272
2. Tło wydarzeń, bohaterowie, komponenty historiozoficzne 283
Rozdział VI: W kręgu retoryki. INVENTIO, DISPOSMO I EWAMO jako narzędzia budowania wizji historii 301
1. Wynajdywanie treści historycznych 302
2. Uporządkowanie narracji historycznej 320
3. Werbalizowanie treści historycznych 326
Uwagi końcowe 341
Bibliografia 345
Spis ilustracji 369
Indeks osobowy 371
Summary 385
Nota o Autorze 389
