Autor posługuje się metaforą medycznego placebo do opisania procesów legislacyjnych, w których stworzone akty prawne mają służyć bardziej celom politycznym albo psychologicznym niż realnemu rozwiązywaniu problemów społecznych.
Eksploruje, jak prawo może być wykorzystywane do uśmierzania nastrojów albo potrzeb społecznych i jako narzędzie autoprezentacji polityków, a jednocześnie nie przynosić oczekiwanej poprawy w dziedzinie, której dane prawodawstwo dotyczy.
(…) Mateusz Stępień zwraca uwagę na to, iż praktyka świadomego tworzenia aktów prawnych, które nie przynoszą przewidzianych w nich skutków, nie jest ani marginalna ani przypadkowa. Wyróżnia, że tworzenie prawa symbolicznego jest znaczną częścią aktywności legislacyjnych, pełniącą zróżnicowane funkcje, wytwarzającą złożone relacje ze sferą polityki.
kształt koncepcji placebo legislacyjnego to ważny wkład w debatę na temat natury i funkcji prawa w demokracjach. Z recenzji dr. Hab. Michała Kaczmarczyka, prof. UG Mateusz Stępień przedstawia szczególnie obiecującą koncepcję, dalece dojrzalszą, pełniejszą i bardziej samoświadomą niż zdecydowana większość propozycji w ramach tego obszaru refleksji naukowej.
Z recenzji dr hab. Agnieszki Bielskiej-Brodziak, prof. UŚ Mateusz Stępień – profesor uczelni na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w empirycznych badaniach nad prawem, studiach nad kulturami prawnymi, salą sądową i podejmowaniem decyzji prawnych.
Kierownik projektów badawczych: „Dystans władzy na sali sądowej. Studium teoretyczno-empiryczne" (NCN OPUS), „Empatia sędziowska jako wyzwanie. Przykład polskich sędziów" (NCN OPUS), „Skuteczność prawa w rozwiązywaniu problemów przewrotnych.
Studium przypadku polityk antysmogowych w Małopolsce" (SONATA BIS), a także „Teoria placebo legislacyjnego" (NCN OPUS). Autor kilku książek: Responsywna administracja publiczna (2008), Spór konfucjanistów z legistami.
Wokół chińskiej kultury prawnej (2014), Chińskie marzenie o konstytucjonalizmie (2015), Frank (2018), współautor Courtroom Power Distance Dynamics (2021).
