Tytuł: Giełda, kredyt, kapitał. Fundamenty rynku papierów wartościowych. - Fritz Machlup
Autor: Fritz Machlup
Kategoria: Ekonomia - następny krok
Oryginalny tytuł: Börsenkredit, Industriekredit und Kapitalbildung
Tłumaczenie: Mateusz Falkowski
ISBN: 978-83-89812-94-0
Strony: 240
To tytuł dzieła Fritza Machlupa, które nakładem Fijorr Publishing zostało wreszcie wydane po polsku.
Krótka biografia autora:
Fritz Machlup urodził się 15 grudnia 1902 roku w Wiener-Neustadt, niedaleko Wiednia. W 1920 roku został studentem Uniwersytetu Wiedeńskiego, gdzie studiował ekonomię – najpierw u Friedricha von Wiesera, następnie zaś pod skrzydłami Ludwiga von Misesa, u którego w 1923 roku obronił pracę doktorską (Die Goldkernwahrung) poświęconą charakterystyczni złota w wersji „gold exchange standard", czyli tzw. Typowi dewizowo-złotemu. Po zdobyciu tytułu doktora został uczestnikiem popularnego „Mises Circle", seminarium ekonomiczno-filozoficznego prowadzonego przez Misesa i zbierającego się w jego biurze w Austriackiej Izbie Handlowej w Wiedniu. Należeli do niego m.in. Friedrich Hayek i Alfred Schutz.
W okresie austriackim Fritz Machlup był także biznesmenem. Zasiadał w zarządzie rodzinnego przedsiębiorstwa zajmującego się produkcją kartonowych opakowań. Był na dodatek dziennikarzem ekonomicznym i prowadził wykłady z ekonomii w szkole wieczorowej w Wiedniu.
W 1933 roku Machlup wyjechał do Stanów Zjednoczonych jako stypendysta Fundacji Rockefellera. W trakcie pobytu w USA poznał niemało doskonałości amerykańskiej ekonomii, wśród nich Franka H. Knighta i Jacoba Vinera (Chicago), Franka Taussiga (Harvard), a także takie wschodzące gwiazdy jak Milton Friedman czy George Stigler. Pozostawał w bliskim kontakcie z innym wiedeńczykiem, autorem Teorii Rozwoju Gospodarczego, Josephem Schumpeterem, jednym z pierwszych „Austriaków", jacy pojawili się w USA, od pewnego czasu profesorem ekonomii na Uniwersytecie Harvarda.
W maju 1935 roku Machlup otrzymał pierwszą nominację profesorską w USA na Uniwersytecie Buffalo. Przed rozpoczęciem wykładów w Buffalo w lutym 1936 roku spędził kilka miesięcy w London School of Economics, gdzie wykładał Hayek sprowadzony do LSE poprzez Lionela Robbinsa, i w Cambridge, twierdzy szkoły Keynesa.
Uniwersytet w Buffalo to początek wspaniałej kariery uniwersyteckiej Machlupa w Stanach Zjednoczonych. Po trzech latach pracy dla amerykańskiego wywiadu w czasie II wojny światowej w 1947 roku Machlup został profesorem ekonomii na John Hopkins University w Baltimore, a w 1960 roku następcą Jacoba Vinera w Princeton. Na przełomie 1971 i 1972 roku, tuż przed emeryturą z Princeton, został profesorem ekonomii na New York University, gdzie wykładał aż do śmierci w 1983 roku.
Jego karierze uniwersyteckiej towarzyszyły liczne publikacje. Bibliografia prac Machlupa z 1976 roku gromadzi 24 pozycje książkowe, 62 eseje, 108 niedługich esejów oraz ponad 200 artykułów i wystąpień. Nie brakowało także przekładów – jego książki ukazały się w przekładach na języki: francuski, włoski, japoński, rosyjski, hiszpański, szwedzki i serbsko‑chorwacki. Dominująca problematyka prac Machlupa to międzynarodowy system finansowy, istotnie kwestie pieniądza i bilansu płatniczego. W końcowym okresie życia szczególnym obszarem jego zainteresowania była ekonomia wiedzy (economics of knowledge).
korzystnym świadectwem prestiżu naukowo-akademickiego Machlupa było zorganizowanie na prośbę amerykańskiego ministra finansów (Secretary of Treasury), Douglasa Dillona, tzw. Bellagio Group – grupy profesorów ekonomii, których zadaniem było wypracowywać rozwiązania problemów międzynarodowego systemu finansowego, a także trzeszczącego już wówczas w szwach systemu Bretton Woods, do którego ostatecznego załamania doszło w sierpniu 1971 roku wraz z ogłoszeniem poprzez prezydenta Nixona zamknięcia poprzez Stany Zjednoczone tzw. Okienka złota. Warto dziś pamiętać, iż – jak pisze David Stockman w swym dziele The Great Deformation. The Corruption of Capitalism in America (Public Affairs, New York 2013) poświęconym dzisiejszemu „kryzysowi Lehmana" i zawierającym znakomitą historię polityki gospodarczej USA od Roosevelta do dziś – Douglas Dillon należał do tych amerykańskich mandarynów, którzy najbliżsi byli idei ratowania powiązania dolara ze złotem i obawiali się wkroczenia w świat czystego pieniądza papierowego/fiducjarnego. Dziedzicem Bellagio Group, w której stworzeniu Machlup odegrał pokaźną rolę, jest dziś tzw. Group of Thirty (Grupa Trzydziestu), składająca się na ogół z przedstawicieli banków centralnych
Jerzy Strzelecki (Delta Capital)
