Słownik języka polskiego PWN definiuje rodzinę lakonicznie jako „małżonko-wie i ich dzieci, ogólniej też: osoby związane pokrewieństwem lub powinowactwem". Obszerniejszą definicję pojęcia rodziny odszukamy w Encyklopedii PWN, w której obecny jest pomiędzy innymi zapis, iż jest to „forma życia zbiorowego, występująca w rozmaitych historycznie i kulturowo formach, której istotą są dwa warianty więzi społecznych: małżeńska i rodzicielska, a w niektórych typach rodzin ponadto więź powinowactwa".
Autorzy przyznają dodatkowo, że „jednoznaczne zdefiniowanie rodziny jest sprawą niełatwą i budzącą kontrowersje". Historycznie rodzina za każdym razem była ważnym, z reguły najważniejszym punktem odniesienia jej członków w relacjach ze światem.
Stanowiła obszar transmisji systemu wartości danej społeczności, przysposobienia do funkcjonowania w solidnej rzeczywistości kulturowej i cywilizacyjnej. W rodzinie jej młodsi członkowie nabywali również praktyczne umiejętności niezbędne w dalszym życiu.
Patriarchalne modele rodziny w kulturze zachodniej zakładały, że jej głową jest do-rosły mężczyzna (np. Pater familias w starożytnym Rzymie), a jego małżonka i dzieci (a niekiedy także seniorzy rodu), są jemu podporządkowani.
przede wszystkim oznaczało to, że decyzje dotyczące wychowania dzieci podejmował ojciec, choć w prak-tyce bardziej zaangażowana w ich formację była matka. W wielu historycznych społeczeństwach na pewnym etapie obowiązek wychowania dzieci, przynajmniej częściowo, przejmowały na siebie wyspecjalizowane instytucje, głównie rozmaitego typu szkoły, jednak uwarunkowania rodzinne za każdym razem wywierały znaczny wpływ na losy jednostki.
W przeszłości rodziny w różnych stanach społecznych były także miejscami kształtowania się potrzeb związanych z aktywnością fizyczną, która towarzyszyła spontanicznej ekspresji radości, czasowi świętowania, kultywowania obyczaju związanego z rytuałami przejścia (gry i zabawy ruchowe, tańce, obrzędy weselne itp.).
W historiografii, także tej odnoszącej się do kultury fizycznej, równocześnie powszechnej, jak i polskiej – ze względu na specyfikę materiału źródłowego i tradycje badawcze – wyszukamy relatywnie więcej opracowań poświęconych instytucjonalnemu (np.
szkolnemu) przysposobieniu do aktywności fizycznej i wychowaniu fizycznemu.Rodzina jako przestrzeń rozwoju ruchowego stanowi wdzięczne pole dodatkowo do badań historycznych.
