Profesor Roman Michałowski urodził się w roku 1949. Studia ukończył w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego (IH UW), gdzie uzyskał także doktorat (1979) i habilitację (1990). W roku 2006 otrzymał tytuł profesorski. Zatrudniony w IH UW od roku 1972 kolejno jako asystent stażysta, asystent, starszy asystent, adiunkt, profesor świetny (od roku 1994), profesor zwyczajny (od roku 2008). W latach 19982001 dyrektor Centre de civilisation polonaise na Universit Paris-IV i profesor Sorbony. Od roku 2005 zatrudniony także w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk. Przewodniczący Rady Naukowej IH UW w latach 20022008, od 2005 roku kierownik Zakładu Historii przeciętniewiecznej IH UW. Od roku 1994 członek redakcji, a od 2010 Redaktor Kwartalnika Historycznego.
Profesor Roman Michałowski jest badaczem historii średniowiecznej Polski i powszechnej, a jego zainteresowania naukowe dotyczą zwłaszcza szeroko rozumianej problematyki historii religii i kultury wcześniejszego średniowiecza. Jest autorem wielu artykułów i recenzji naukowych publikowanych w kraju i za granicą i monografii: Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej w Polsce XXIII wieku (I wyd. 1989, II wyd. 1993) i Zjazd Gnieźnieński. Religijne przesłanki powstania arcybiskupstwa gnieźnieńskiego (2005; wyd. Anglojęzyczne: The Gniezno Summit. The Religious Premises of the Founding of the Archbishopric of Gniezno, 2016) i podręcznika akademickiego Historia powszechna. Przeciętniewiecze (2009).