Inspiracją dla niniejszej książki były zjawiska trojakiego typu. Po pierwsze, coraz powszechniejsza w Polsce (i nie tylko) tendencja, by stawiać pytania o ergonomiczne zastosowania teorii naukowych i by czynić to w odniesieniu nie tylko do nauk doświadczalnych, ale także w stosunku do tak „niepraktycznych” dziedzin jak filozofia. Po drugie, aktualne zjawiska występujące w samej filozofii, polegające na różnorodnego rodzaju próbach innego tradycyjne odczytania oraz zastosowania tekstów i koncepcji konwencjonalnych pragmatystów oraz neopragmatystów. Po trzecie, narastająca potrzeba stawienia czoła problemom – o zasięgu jednocześnie lokalnym (dotykającym grupy sąsiadów, uczniów jednej klasy czy współpracowników), jak i globalnym – społecznej dyskryminacji i wykluczenia. Sprawne sposoby przeciwdziałania tego typu zjawiskom muszą prowadzić do powiązanych ze sobą zmian na wszystkich poziomach życia społecznego, od poziomu ideowego począwszy. Udział refleksji filozoficznej równocześnie w projektowaniu tych zmian, jak i w świadomym i społecznie odpowiedzialnym tworzeniu nowych koncepcji jest nie do zastąpienia.
Filozoficzna refleksja nad naturą relacji między teorią a praktyką nigdy nie pozostaje całkowicie bezinteresowna – zazębia się bowiem z pytaniem o status filozofii. Jest to dociekanie krytyczne i samoodnośne, w którym filozof weryfikuje założenia dotyczące celów, zadań i metod własnej refleksji. Ponowożytne odrzucenie dualizmu teorii i praktyki jest zatem poszukiwaniem przez filozofię „nowej formuły”, w szczególności dla jej poręcznego zaangażowania.
