Z recenzji prof. Dr. Hab. Bogusława Śliwerskiego: „Ten wybór jest świetny. Typowo dlatego, że ma rzetelną strukturę, zgodną z me- todologią badań historycznych oraz po genialnej kwerendzie.
Dla badaczy, autorów prac dyplomowych – licencjackich, magisterskich, czy naukowych – doktorskich, habilitacyjnych stanowi ułatwienie w posługiwaniu się tekstami, do źródeł ich ulokowania już nie trzeba jeździć.
To wyjątkowo ułatwi i przyspieszy prace interpretacyjne. Redaktorka wyboru poprawnie, bo zgodnie z metodologią nauk pomocniczych historii uzasadnia swój i wspomagające identyfikację źródeł oznakowanie tekstów.
Po linii „Przywrócić pamięć" będzie to kolejne, bogate źródło wiedzy, które odsłania unikatowy charakter pedagogiczny harcerskiego ruchu we wszelkich jego dziedzinach i sferach oddziaływania na jego członków i kadry.
To także jest znakomita pomoc dydaktyczna. Gdyż w ramach zajęć z „historii wychowania i myśli pedagogicznej" można pracować analitycznie z solidnymi tekstami. Nie wspominam już o za- letach tego wydania dla współczesnego harcerstwa, które w swych debatach powinno brać pod uwagę roztropność minionych pokoleń, twórców oraz transformatywnych kontynuatorów metody harcerskiej, ale i idealną nierozłączność odzwierciedlonych w dokumentach wpływów wychowawczych." Działalność i historia Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP) są tematem licznych opracowań, są to najczęściej: – wspomnienia harcerek i harcerzy, drużyn, kręgów; – plastikowe opracowania poszczególnych okresów dziejów organizacji; – wybory źródeł dziejów ZHP obejmujące fragment jego działalności.
Na rynku księgarskim dostępne są także wznowienia książek harcerskich z dawnych lat, wśród których podkreśla się linia opracowana przez Oficynę Wydawniczą „Impuls" pod hasłem „Przywrócić Pamięć".
Brak jest - w moim odczuciu – opracowania, które zawierałoby zbiór oryginalnych źródeł dotyczących dziejów ZHP, od chwili powstania stowarzyszenia do czasów współczesnych. Dlatego podjęłam próbę opracowania Wyboru źródeł do dziejów ZHP, ujętego w trzech tomach.
Opublikowanie niniejszych źródeł ma na celu udostępnienie szerszemu gronu czytelników materiałów dostępnych jak dotąd nielicznym. Chciałabym w ten sposób ułatwić zainteresowanym osobom studia nad dziejami ZHP, poprzez samodzielną lekturę i własną interpretację zgromadzonych dokumentów.
W niniejszym opracowaniu umieściłam źródła odnalezione podczas kwerend przeprowadzonych w latach 2005-2014 w zasobach Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN); Biblioteki i Archiwum Muzeum Harcerstwa w Warszawie (MH); w Bazie Internetowych Systemów Aktów Prawnych- ISAP; stronach internatowych ZHP, i we wcześniejszych publikacjach zwartych zawierających źródła.
Na niniejszy dobór źródeł do dziejów ZHP składają się następujące tomy: – pierwszy Narodziny i czas próby ruchu harcerskiego (1918–1944), składający się z dwóch części Narodziny ruchu harcerskiego (1918–1939) i Czas próby (1939–1944); – drugi Walka, sowietyzacja, odwilż, kryzys i upadek (1944-1988) składający się z trzech części Walka o kształt harcerstwa (1944-1947); Sowietyzacja harcerstwa (1948–1955); Odwilż, harcerstwo w socjalizmie, kryzys i upadek (1956–1988); – trzeci Odrodzenie, lata demokracji (1989–2014), stanowiący część szóstą.
Okresy omówione w poszczególnych częściach zostały wyznaczone w oparciu o periodyzacje historii harcerstwa Olgierda Fietkiewicza, Mariana Miszczuka i Bogusława Śliwerskiego. Ze względu na obszerność i dużą liczbę tworzyw dotyczących dziejów ZHP, zrezygnowałam z zamieszczenia ich wszelkich i skoncentrowałam się tylko na wybranych, dlatego każda część niniejszego zbioru źródeł mieści dokumenty sklasyfikowane według następujących kategorii: – Dokumentacja Zjazdów ZHP i pozjazdowe decyzje władz ZHP (ze względu na obszerność tworzyw źródłowych zamieściłam tu tylko źródła odnoszące się do ideologii ZHP, pomijając np.
sprawy dotyczące finansów stowarzyszenia, odznak, wydawnictw. Uchwały, wnioski i stanowiska dotyczące Statutów i Harcerskich Kodeksów umieściłam w rozdziałach ich dotyczących.); – Statuty ZHP; – Harcerskie Kodeksy.
W części drugiej, trzeciej i czwartej ze względu na uwarunkowania historyczne nie można było zastosować tego klucza. Zamieszczone źródła cechuje zasobność nazw. Celem ich ujednolicenia w spisie treści nie podaję oryginalnych tytułów dokumentów tylko uogólnione nazwy według następującego klucza: – wariant dokumentu (informacja, wnioski, zaproszenie, uchwały, ustalenie, list, artykuł, komentarz, rozkaz, rota i inne); – twórca (imię i nazwisko lub nazwa np.
Zjazd Walny ZHP, Rada Naczelna); pomijam tytuły i poziomy naukowe stopnie instruktorskie; – informacja na temat treści danego dokumentu. Oryginalne nazwy źródeł zostały umieszczone na początku każdego prezentowanego dokumentu oraz w Spisie Źródeł (Załącznik nr 1).
Podaję też miejsce dostępu do źródła, używając dookreśleń: dostęp AAN w Warszawie, MH w Warszawie, zasoby własne i inne. Ze względu na zły stan fizyczny niektórych źródeł, np. Blaknięcie tekstu umieszczonego na bibułce, kalce, kruszenie się papieru, czy też niska jakość druku, większość dokumentów została przeze mnie przepisana z zachowaniem oryginalnej pisowni, stylistyki źródła.
w przypadku ubytków w dokumencie lub niemożliwości odczytania go w przepisanym tekście wstawiałam wielokropek a w przypisie starałam się określić orientacyjną liczbę brakujących/nieczytelnych wyrazów. Tam gdzie stan dokumentu na to pozwolił zamieściłam skany dokumentów.
Dla ułatwienia lektury i ewentualnych dalszych poszukiwań na końcu niniejszego opracowania umieszczono Chronologiczny wykaz Zjazdów ZHP (Załącznik 2) oraz Wykaz Statutów ZHP (Załącznik nr 3). Oficyna Wydawnicza "Impuls" poleca: Tom I Tom II Tom III
