Tytuł Wiedza obiektywna Podtytuł Ewolucyjna teoria epistemologiczna Autor Karl R. Popper Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN Tłumaczenie Adam Chmielewski ISBN 978-83-01-20073-2 Rok wydania 2018 Warszawa Wydanie 2 liczba stron 512 Format epub, mobi Spis treści Wstęp Adam Chmielewski IX
Od tłumacza XXXVIII
WIEDZA OBIEKTYWNA
EWOLUCYJNA TEORIA EPISTEMOLOGICZNA
Przedmowa do wydania polskiego 3
Przedmowa do wydania angielskiego 5
Podziękowania 7
1. Wiedza hipotetyczna: moje rozwiązanie problemu indukcji 9
§ 1. Zdroworozsądkowy problem indukcji 11
§ 2. Dwa problemy indukcji Hume’a 12
§ 3. Widoczne konsekwencje wyników Hume’a 13
§ 4. Moje podejście do problemu indukcji 14
§ 5. Logiczny problem indukcji: przeformułowanie i rozstrzygnięcie 15
§ 6. Uwagi do mojego rozwiązania problemu logicznego 17
§ 7. Preferencje dla teorii a poszukiwanie prawdy 23
§ 8. Korroboracja. Mocne strony nieprawdopodobieństwa 29
§ 9. Preferencje pragmatyczne 33
§ 10. Tło dla przeformułowania psychologicznego problemu indukcji Hume’a 36
§ II. Przeformułowanie psychologicznego problemu indukcji 40
§ 12. Klasyczny problem indukcji i nieprawomocność wszelkich zasad i reguł demarkacji 41
§ 13. Poza problemem indukcji i demarkacji 44
2. Dwa oblicza zdrowego rozsądku. Argument w obronie zdroworozsądkowego realizmu i przeciwko zdroworozsądkowej teorii wiedzy 47
§ 1. Usprawiedliwienie filozofii 47
§ 2. Niepewny punkt wyjścia: zdrowy rozsądek i krytyka 48
§ 3. Stanowiska alternatywne 50
§ 4. Realizm 53
§ 5. Argumenty na rzecz realizmu 54
§ 6. Uwagi o prawdzie 60
§ 7. Zawartość teorii; zawartość prawdziwa i zawartość fałszywa 64
§ 8. Uwagi o prawdoupodobnieniu 70
§ 9. Prawdoupodobnienie a poszukiwanie prawdy 72
§ 10. Prawda i prawdoupodobnienie jako cele 76
§ 11. Uwagi o pojęciach prawdy i prawdoupodobnienia 77
§ 12. Błędna zdroworozsądkowa teoria wiedzy 80
§ 13. Krytyka zdroworozsądkowej teorii wiedzy 84
§ 14. Krytyka subiektywistycznej teorii wiedzy 86
§ 15. Predarwinowski charakter zdroworozsądkowej teorii wiedzy 87
§ 16. Kształt epistemologii ewolucjonistycznej 89
§ 17. Problemy i ogó1ne tło wiedzy 93
§ 18. Wszelka wiedza jest przesycona teorią, na dodatek: nasze obserwacje 94
§ 19. Jeszcze jeden rzut oka na epistemologię subiektywistyczną 95
§ 20. Wiedza w sensie obiektywnym 96
§ 21. Poszukiwanie pewności i podstawowy błąd zdroworozsądkowej teorii wiedzy 98
§ 22. Uwagi analityczne o pewności 102
§ 23. Metoda nauki 106
§ 24. Krytyczna dyskusja, racjonalne preferencje i problem analityczności wyborów i przewidywań 107
§ 25. Nauka: rozwój wiedzy przez krytykę i twórczość 110
Jeszcze raz o indukcji 112
§ 26. Problemy przyczynowości i indukcji u Hume’a 112
§ 27. Dlaczego logiczny problem indukcji Hume’a jest głębszy od problemu przyczynowości 119
§ 28. Ingerencja Kanta: wiedza obiektywna 120
§ 29. Rozwiązanie paradoksu Hume’a: ocalenie racjonalności 122
§ 30. Nieporozumienia wokół problemu indukcji 125
§ 31. Co pozostaje z błędnie pojętego problemu uzasadnienia indukcji? 127
§ 32. Sceptycyzm dynamiczny: konfrontacja z Hume’em 130
§ 33. Analiza dowodu z nieprawdopodobieństwa przypadków 132
§ 34. Podsumowanie: krytyczna filozofia zdrowego rozsądku 135
3. Epistemologia bez podmiotu poznającego 138
§ 1. Trzy tezy o epistemologii i trzecim świecie 138
§ 2. Biologiczna teoria trzeciego świata 146
§ 3. Obiektywność i autonomia trzeciego świata 149
§ 4. Język, krytyka i świat trzeci 155
§ 5. Uwagi historyczne 158
§ 6. Ocena i krytyka epistemologii Brouwera 165
§ 7. Subiektywizm w logice, teorii prawdopodobieństwa i fizyce 179
§ 8. Logika i biologia odkrycia naukowego 182
§ 9. Twórczość, humanizm i samotranscendencja 187
4. O teorii obiektywnego umysłu 193
§ 1. Pluralizm i trzy światy 193
§ 2. Związki przyczynowe pomiędzy trzema światami 195
§ 3. Obiektywność świata trzeciego 196
§ 4. Świat trzeci jako wytwór ludzki 199
§ 5. Problem rozumienia 202
§ 6. Psychologiczne procesy myślenia a przedmioty trzeciego świata 203
§ 7. Rozumienie i rozwiązywanie problemów 206
§ 8. Bardzo trywialny przykład 209
§ 9. Przykład obiektywnego rozumienia historycznego 211
§ 10. Wartość problemów 221
§ 11. Rozumienie „hermeneutyka" w humanistyce 224
§ 12. Porównanie z Collingwooda metodą subiektywnego odtwarzania 228
5. Cel nauki 231
6. O chmurach i zegarach. Zarys teorii racjonalności i wolności człowieka 247
7. Ewolucja i drzewo wiedzy 302
§ 1. Uwagi o problemach i rozwoju wiedzy 303
§ 2. Uwagi o metodzie biologii, a zwłaszcza o metodzie teorii ewolucji 312
§ 3. Hipoteza: „dualizm genetyczny" 321
Dodatek: Mutant behawioralny 332
8. Logika, fizyka i historia – pogląd realistyczny 337
§ 1. Realizm i pluralizm: redukcja czy emergencja 342
§ 2. Pluralizm i emergencja w historii 350
§ 3. Realizm i subiektywizm w fizyce 357
§ 4. Realizm w logice 360
9. Uwagi filozoficzne o teorii prawdy Tarskiego 379
Uzupełnienie. Nota o definicji prawdy Tarskiego 398
Dodatek I. Kubel i reflektor: dwie teorie wiedzy 402
Dodatek 2. Uwagi uzupełniające 428
Przypisy 443
Bibliografia 495
Skorowidz osób 500
Skorowidz pojęć 507
Od tłumacza XXXVIII
WIEDZA OBIEKTYWNA
EWOLUCYJNA TEORIA EPISTEMOLOGICZNA
Przedmowa do wydania polskiego 3
Przedmowa do wydania angielskiego 5
Podziękowania 7
1. Wiedza hipotetyczna: moje rozwiązanie problemu indukcji 9
§ 1. Zdroworozsądkowy problem indukcji 11
§ 2. Dwa problemy indukcji Hume’a 12
§ 3. Widoczne konsekwencje wyników Hume’a 13
§ 4. Moje podejście do problemu indukcji 14
§ 5. Logiczny problem indukcji: przeformułowanie i rozstrzygnięcie 15
§ 6. Uwagi do mojego rozwiązania problemu logicznego 17
§ 7. Preferencje dla teorii a poszukiwanie prawdy 23
§ 8. Korroboracja. Mocne strony nieprawdopodobieństwa 29
§ 9. Preferencje pragmatyczne 33
§ 10. Tło dla przeformułowania psychologicznego problemu indukcji Hume’a 36
§ II. Przeformułowanie psychologicznego problemu indukcji 40
§ 12. Klasyczny problem indukcji i nieprawomocność wszelkich zasad i reguł demarkacji 41
§ 13. Poza problemem indukcji i demarkacji 44
2. Dwa oblicza zdrowego rozsądku. Argument w obronie zdroworozsądkowego realizmu i przeciwko zdroworozsądkowej teorii wiedzy 47
§ 1. Usprawiedliwienie filozofii 47
§ 2. Niepewny punkt wyjścia: zdrowy rozsądek i krytyka 48
§ 3. Stanowiska alternatywne 50
§ 4. Realizm 53
§ 5. Argumenty na rzecz realizmu 54
§ 6. Uwagi o prawdzie 60
§ 7. Zawartość teorii; zawartość prawdziwa i zawartość fałszywa 64
§ 8. Uwagi o prawdoupodobnieniu 70
§ 9. Prawdoupodobnienie a poszukiwanie prawdy 72
§ 10. Prawda i prawdoupodobnienie jako cele 76
§ 11. Uwagi o pojęciach prawdy i prawdoupodobnienia 77
§ 12. Błędna zdroworozsądkowa teoria wiedzy 80
§ 13. Krytyka zdroworozsądkowej teorii wiedzy 84
§ 14. Krytyka subiektywistycznej teorii wiedzy 86
§ 15. Predarwinowski charakter zdroworozsądkowej teorii wiedzy 87
§ 16. Kształt epistemologii ewolucjonistycznej 89
§ 17. Problemy i ogó1ne tło wiedzy 93
§ 18. Wszelka wiedza jest przesycona teorią, na dodatek: nasze obserwacje 94
§ 19. Jeszcze jeden rzut oka na epistemologię subiektywistyczną 95
§ 20. Wiedza w sensie obiektywnym 96
§ 21. Poszukiwanie pewności i podstawowy błąd zdroworozsądkowej teorii wiedzy 98
§ 22. Uwagi analityczne o pewności 102
§ 23. Metoda nauki 106
§ 24. Krytyczna dyskusja, racjonalne preferencje i problem analityczności wyborów i przewidywań 107
§ 25. Nauka: rozwój wiedzy przez krytykę i twórczość 110
Jeszcze raz o indukcji 112
§ 26. Problemy przyczynowości i indukcji u Hume’a 112
§ 27. Dlaczego logiczny problem indukcji Hume’a jest głębszy od problemu przyczynowości 119
§ 28. Ingerencja Kanta: wiedza obiektywna 120
§ 29. Rozwiązanie paradoksu Hume’a: ocalenie racjonalności 122
§ 30. Nieporozumienia wokół problemu indukcji 125
§ 31. Co pozostaje z błędnie pojętego problemu uzasadnienia indukcji? 127
§ 32. Sceptycyzm dynamiczny: konfrontacja z Hume’em 130
§ 33. Analiza dowodu z nieprawdopodobieństwa przypadków 132
§ 34. Podsumowanie: krytyczna filozofia zdrowego rozsądku 135
3. Epistemologia bez podmiotu poznającego 138
§ 1. Trzy tezy o epistemologii i trzecim świecie 138
§ 2. Biologiczna teoria trzeciego świata 146
§ 3. Obiektywność i autonomia trzeciego świata 149
§ 4. Język, krytyka i świat trzeci 155
§ 5. Uwagi historyczne 158
§ 6. Ocena i krytyka epistemologii Brouwera 165
§ 7. Subiektywizm w logice, teorii prawdopodobieństwa i fizyce 179
§ 8. Logika i biologia odkrycia naukowego 182
§ 9. Twórczość, humanizm i samotranscendencja 187
4. O teorii obiektywnego umysłu 193
§ 1. Pluralizm i trzy światy 193
§ 2. Związki przyczynowe pomiędzy trzema światami 195
§ 3. Obiektywność świata trzeciego 196
§ 4. Świat trzeci jako wytwór ludzki 199
§ 5. Problem rozumienia 202
§ 6. Psychologiczne procesy myślenia a przedmioty trzeciego świata 203
§ 7. Rozumienie i rozwiązywanie problemów 206
§ 8. Bardzo trywialny przykład 209
§ 9. Przykład obiektywnego rozumienia historycznego 211
§ 10. Wartość problemów 221
§ 11. Rozumienie „hermeneutyka" w humanistyce 224
§ 12. Porównanie z Collingwooda metodą subiektywnego odtwarzania 228
5. Cel nauki 231
6. O chmurach i zegarach. Zarys teorii racjonalności i wolności człowieka 247
7. Ewolucja i drzewo wiedzy 302
§ 1. Uwagi o problemach i rozwoju wiedzy 303
§ 2. Uwagi o metodzie biologii, a zwłaszcza o metodzie teorii ewolucji 312
§ 3. Hipoteza: „dualizm genetyczny" 321
Dodatek: Mutant behawioralny 332
8. Logika, fizyka i historia – pogląd realistyczny 337
§ 1. Realizm i pluralizm: redukcja czy emergencja 342
§ 2. Pluralizm i emergencja w historii 350
§ 3. Realizm i subiektywizm w fizyce 357
§ 4. Realizm w logice 360
9. Uwagi filozoficzne o teorii prawdy Tarskiego 379
Uzupełnienie. Nota o definicji prawdy Tarskiego 398
Dodatek I. Kubel i reflektor: dwie teorie wiedzy 402
Dodatek 2. Uwagi uzupełniające 428
Przypisy 443
Bibliografia 495
Skorowidz osób 500
Skorowidz pojęć 507
