Rozważania o roli edukacji w kształtowaniu jednostki zdolnej do percypowania i minimalizowania zagrożeń związanych z ideologizacją, biurokracją, uwikłaniem politycznym, rozpocząć należy od kluczowego pytania o jakość edukacji.
Jak definiować i według jakich kryteriów klasyfikować zagrożenia konstruujące patologie systemu edukacji? Jak minimalizować owe zagrożenia, uwzględniając wszystkich aktorów rzeczywistości szkolnej, nie zamykając się równocześnie na nowe, konkurencyjne wobec systemu edukacji, źródła socjalizacji? Jak wyposażyć ucznia w bazowe umiejętności, które wymagają, nie tylko profilaktyki patologii społecznych (w tym − patologii systemu edukacji), lecz też zdolności do transgresji w tym zakresie? Na te i inne pytania starają się odpowiadać autorzy tekstów zawartych w niniejszym zbiorze.
Próba odpowiedzi na nie wymyka się spod możliwości jednoznacznych ocen i klasyfikacji, stąd niemało tekstów jest wstępem do dalszych analiz. Pokazujena czytelnikowi publikacja może zatem dać asumpt do pogłębionej refleksji teoretycznej.
Niesie też za sobą sporo implikacji dla praktyki pedagogicznej i wychowawczej.