Książka przynosi syntezę problematyki metodologicznej historii sztuki jako dyscypliny, która w XX wieku za jedno ze swych naczelnych zadań obrała metodyczne i obiektywne wyjaśnianie obrazów. Od czasu wyodrębnienia nauk humanistycznych w metodologii W.
Diltheya najwybitniejsi historycy sztuki próbowali umocnić jej pozycję wśród tych nauk poprzez oparcie się na rygorach naukowego obiektywizmu i empiryzmu, ścisłości i poprawności, sprawdzalności i poznawczej pewności, których wzorzec wyznaczały nauki przyrodnicze.
Czy i jak interpretacja może zbliżyć się do modelu eksplanacyjnego, w jaki sposób może spełnić rolę historycznego wyjaśnienia dzieł malarstwa? Jak należy ją umocować na pewnym gruncie faktów i na logice wnioskowań? Jaka metodyka badawcza może zapewnić prawidłowość wyjaśnień, sprawdzalność i prawdziwość wyników? Tego typu metodologiczne kwestie wiązały namysł szeregu uczonych, a wśród nich szczególną rolę odegrał E.
Gombrich, najpierw jako rzecznik zwrotu ikonologii w stronę Popperowskiego dedukcjonizmu, a następnie jako inspirator i punkt odniesienia dla kolejnej generacji badaczy, z których jedni podążali dalej drogą rygorów metodologii normatywnej, a inni szukali dla niej alternatyw lub rozwinęli metodologię narratywistyczną.
Książka ukazuje wyraźne związki łączące metodologicznie zorientowaną historię sztuki nie tylko z najróżniejszymi koncepcjami metodologii ogólnej i filozofii nauki, ale także z innym ważnym źródłem inspiracji, jakim były modele wnioskowań wykorzystywane poprzez książkowych detektywów.
