Ku poetyckiej mistyce. wczesna twórczość friedricha hölderlina wobec nieuwarunkowanego Wydawnictwo uniwersytetu gdańskiego

Tytuł Ku poetyckiej mistyce. Wczesna twórczość Friedricha Hölderlina wobec Nieuwarunkowanego Autor Agnieszka K. Haas Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego ISBN 978-83-7865-105-5 Rok wydania 2013 Gdańsk Wydanie 1 liczba stron 516 Format pdf Spis treści Wprowadzenie 9 Rozdział I. Od poetyckiej biografii do interpretacji 23 1. Hölderlin – biografia, konteksty, powinowactwa 23 2. Wybrane zagadnienia poruszane w badaniach historycznoliterackich nad twórczością Hölderlina. Czy teologiczno‑filozoficzna debata w poezji jest osiągalna? 37 3. Polskie czytanie Hölderlina 60 4. Odbiorca przyszłości – próba nowego spojrzenia 66 Rozdział II. Mistyka i filozofia wobec Nieuwarunkowanego 73 1. Definicje mistyki 73 2. Hölderlina idea „Kościoła walczącego", wizje przyszłości i powrotu 78 2.1. Apokatastaza – w stronę pierwotnego ładu 87 2.2. Idea Jedna – pomiędzy antykiem a chrześcijaństwem 90 2.3. Idea Jedna: Heraklit i Wechselwirkung Hölderlina 92 2.4. Idea Jedna – Wilhelm Heinse 96 2.5. „Jedno ze wszystkim, co żyje" – Hyperiona wizja Jedna 98 2.6. Bóg ukryty i unio mystica 100 3. Mistyka i mistycyzm na przełomie XVIII i XIX w 102 3.1. Mistyka Natury 109 3.2. Gerhard Tersteegen – teologiczna dyskusja z ideą Jedna 112 3.3. Imanuel Kant: krytyka mistycyzmu 114 3.4. Idealizm niemiecki wobec mistycyzmu 115 3.5. Johann Ludwig Ewald – Listy o mistyce: „fantazja poetów" a mistyka 117 4. Nieuwarunkowane a cel mistycznego poznania 121 5. Mistyka wobec problemu stylizacji literackiej 123 6. Nieuwarunkowane – próba definicji 124 6.1. Poza granicą doświadczenia – definicja Nieuwarunkowanego według Kanta 129 6.2. Nieuwarunkowane według Friedricha Heinricha Jacobiego 131 6.3. „Coś do pomyślenia przez siebie" – Nieuwarunkowane według Friedricha Schellinga 135 6.4. Dynamiczna harmonia dysonansów – Friedrich Hölderlin 141 6.4.1. Kant: konfrontacja z dowodami na istnienie Boga 142 6.4.2. Recepcja pism Jacobiego 143 6.4.3. Krytyka Fichtego: „jako absolutne Ja nie mam żadnej świadomości" 144 6.4.4. Friedrich Schelling: „nie za każdym razem zgadzaliśmy się ze sobą" 145 7. Pisma teoretyczne Hölderlina 146 7.1. Sąd i byt 146 7.2. Wechselwirkung 149 7.3. Próba podsumowania 151 7.4. Nieskończone w skończoności – Nieuwarunkowane i dowody istnienia Boga 152 Rozdział III. Przekaz szyfrów transcendencji: natura, historia, jaźń wobec Nieskończonego 157 1. Od filozofii do poezji i z powrotem 157 2. Znaki Transcendencji 160 2.1. Natura, historia i Chrystus a kwestia nieskończoności 161 2.2. Chrystus – mit a objawienie Absolutu w historii 163 2.3. Jaźń i zjednoczenie natury z historią 165 3. Mit jako przekaz najwyższej idei 168 3.1. Historia i poezja a potrzeba „Nowej Mitologii" 170 3.2. Projekt (Das älteste Systemprogramm des deutschen Idealismus) 173 4. Obraz, wizja i metafora wobec transcendencji i doświadczenia religijnego 176 4.1. Od mówienia o rzeczywistości transcendentnej do obrazu i metafory mistycznej 178 5. Przekaz transcendencji: poezja i permanentny stan nietrwałości 181 6. Metafora mistyczna i obrazy Nieuwarunkowanego 185 Rozdział IV. W cieniu pietyzmu: Bóg osobowy i ponadczasowa dusza – szkolne wiersze Hölderlina 189 1. Tradycja rodzinna i szkoły klasztorne: kryzys ortodoksyjnej teologii protestanckiej 190 1.2. Pietyzm 194 2. Bóg‑Ojciec i Stwórca: wzorce i innowacje 198 2.1. M.G. – Meinem Gott, czyli Memu Bogu 202 2.2. Das Erinnern (Przypominanie) 206 3. „Jestem i widzę lśnienie Najwyższego" – nadzieje i ograniczenia 209 4. Wzniosła dusza – bliżej boskości 218 4.1. Dusza: spotkanie z numinosum 218 4.1.1. Nieprzemijalność duszy a dowód na istnienie Boga 220 4.1.2. Przemijalność i wieczność 221 4.1.3. Postulat aktywnego działania 222 4.1.4. Ani robak, ani proch 225 4.1.5. W obliczu rzeczy ostatecznych 226 4.2. Ku transcendencji: metafizyczny lot duszy 227 4.2.1. Lot ku źródłu 233 4.2.1.1. Lot duszy a pytanie o kwestie moralności 236 Rozdział V. Idea Jedna w młodzieńczych utworach Hölderlina 243 1. Jedno a jedność i wielość świata 245 2. Wspólna idea, różnorodne nazwy: Jedno w rozumieniu chrześcijańskim 248 3. Topos wędrowca i powrotu 250 4. Powrót duszy do boskiego źródła 252 5. Spotkania z bliskimi w zaświatach 255 6. Jedność natury – zwierciadło deitatis 258 6.1. Nieskończoność w skończoności – jedność natury a problem panteizmu. 265 7. „I w głąb zstępuje, i działa, otwiera, rozświetla": wertykalne kontakty z boskością 269 8. Tradycja „złotego łańcucha" 274 9. Niebo i ziemia – wertykalna relacja skończoności z Nieskończonym 279 Rozdział VI. Harmonia mundi i immanencja transcendencji. Kosmos i jaźń 285 1. Muzyka natury a jej związek ze Stwórcą 286 2. Muzyka sfer niebieskich 290 3. Współgranie duszy z uniwersum 293 4. Miłość a muzyka duszy 298 5. Jedność i harmonia: Hölderlina wizja miłości 300 6. Miłość – praźródło jedności 303 7. Harmonia w świecie i w jaźni 308 7.1. Jednocząca moc spojrzenia 309 7.2. Wertykalna dynamika rzeczywistości 310 7.3. Wszechobecność i ład 311 7.4. Powinowactwo z boskością 312 7.4.1. Obraz – wobec ograniczeń poznania 314 7.4.2. Piękno zwierciadłem bóstwa 317 7.4.3. Poznanie Boga poprzez samopoznanie 318 7.5. Prawda i harmonia 319 7.6. Bóg w człowieku a dowód teleologiczny 321 7.7. Niebezpieczna idolatria 324 7.8. Próba przybliżenia do nieosiągalnej Prawdy 326 7.8.1. Ograniczenie poznania i potrzeba oczyszczenia 327 7.9. Rozmiar horyzontalny 328 7.10. Powrót do jedności 329 7.11. Zmienność relacji 330 8. Anamneza jedności: Do Natury 331 9. Złudzenie świata i jego obraz w świadomości 335 9.1. Złudzenie i wędrowanie ku światu idei 338 9.2. Anima mundi 339 9.3. Miejsce w świecie idei 346 Rozdział VII. Nieskończone dążenie – przestrzenie spotkania z Niewidzialnym 349 1. Błędy idiolatrii 356 2. Słuchanie i milczenie 362 3. Znaczenie samotności 366 4. Cisza i świętość poezji 369 5. Cisza: przedsmak świętości 371 6. Boska obecność w ciszy 372 7. Przejście i początek 378 8. Miłość i dostąpienie spełnienia 380 9. Od śmierci do miłości 383 Rozdział VIII. Horyzontalne przejawy istnienia Nieuwarunkowanego 387 1. Spotkanie z obcością 388 2. „I dla innych żyję" – Hölderlina myślenie o wspólnocie i moralności 391 3. Postulat porządku moralnego: Kant i Fichte 397 4. Eschatologia historii 400 4.1. W cieniu myśli Friedricha Oetingera 402 4.2. Polityka i historia versus teologia 403 5. Hymn do ludzkości 410 Rozdział IX. Piękno – „imię tego, co jednym jest i wszystkim" 417 1. Znaczenie światła w oglądzie transcendentnego przepiękna 419 2. Pochodzenie i miejsce przebywania atrakcyjna 424 3. Dobro i piękno 426 4. Przywracanie pierwotnej jedności 430 5. Obcowanie z ziemskim pięknem 433 6. Poeta‑wizjoner – w drodze ku boskiej Prawdzie 435 6.1. Poetycka asceza 441 6.2. Poezja i miłość 443 Podsumowanie 453 Podziękowanie 462 Aneks. Z wierszy młodzieńczych 483 Bibliografia 499 Indeks utworów Hölderlina 513