WSTĘP Jedno z pierwszych pytań, które stawiam studentom Podyplomowych Studiów Psychologii Sportu w warszawskiej AWF na pierwszym wykładzie z przedmiotu Psychologia sportu jako nauka dotyczy tego, czy psychologia sportu stanowi samodzielną subdyscyplinę psychologii.
najczęściej zgadzamy się, że ma ona swoisty przedmiot badania. Zgodnie z definicją sformułowaną w 1996 poprzez FEPSAC (Europejską Federację Psychologii Sportu) psychologia sportu zajmuje się badaniem psychologicznych podstaw, procesów i efektów aktywności sportowej.
Czy posługuje się jednak „własnymi", specyficznymi dla sportu narzędziami pomiaru? Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca w odniesieniu do światowej psychologii sportu, istnieje bowiem niemało narzędzi do badania niepowtarzalnych dla sportu bądź ujawniających się w aktywności sportowej atrybuty psychicznych np.
lęku związanego ze współzawodnictwem sportowym, motywacji osiągnięć czy strategii radzenia sobie ze stresem w rywalizacji sportowej. Bezapelacyjnie trudniej jest wskazać dostępne w języku polskim skale i kwestionariusze odnoszące się do zachowania w kontekście sportowym.
najczęściej zachęcam wtedy studentów do dopasowania do warunków polskich istniejących narzędzi jak i tworzenia własnych skal do badania znacznych w aktywności sportowej parametry psychicznych. W niniejszej monografii prezentujemy efekty pracy młodych psychologów sportu, którzy podjęli trud adaptacji kulturowej znanych i cenionych narzędzi pomiarowych jak Skala do badania lęku związanego ze współzawodnictwem SCAT i Skala do badania intensywności stanu lęku CSAI-2R Martensa, Inwentarz Pewności Siebie w Sporcie TSCI Vealey, Skala Zachowań Trenerskich CBS-S autorstwa Cote’a, Yardleya i Haya, Skala Przywództwa w Sporcie LSS Chelladuraia i Saleha, Kwestionariusz Radzenia Sobie ze Stresem w Sporcie CICS Goudreau i Blondina, Skala Uzależnienia od Ćwiczeń EDS Hausenblas i Symons Downs, Kwestionariusz Motywacji do Tańca, którego autorami są Maraz, Király, Urbán, Griffiths i Demetrovics, Kwestionariusz oporności Psychicznej Sportowca SMTQ Shearda i współautorów, Kwestionariusza Stanu Flow w Sporcie Jackson i Marsh, a także Kwestionariusza do badania wypalenia w sporcie – Athlete Burnout Questionnaire (ABQ) autorstwa T.
D. Raedeke’a i A. L. Smitha. Prezentujemy także oryginalne narzędzia do badania perfekcjonizmu i poczucia lokalizacji kontroli w sporcie. Wszystkie prezentowane tu skale zostały ocenione pod względem psychometrycznym i spełniają kryteria stawiane psychologicznym narzędziom badawczym.
W imieniu wszelkich autorów wyrażam nadzieję,wytwarzane przez nas narzędzia okażą się przydatne polskim psychologom sportu i aktywności fizycznej, jednocześnie zajmującym się prowadzeniem badań naukowych jak i działalnością praktyczną.
Zależy nam na tym, aby były one dostępne dla wszystkich psychologów zainteresowanych ich zastosowaniem, dlatego Autorzy już w monografii udostępniają zaprezentowane od strony psychometrycznej skale. Prosimy jednocześnie,wytworzonymi poprzez nas narzędziami posługiwały się jedynie osoby do tego uprawnione, posiadające tytuł zawodowy psychologa albo studiujące psychologię.
Monika Guszkowska
