Przedmiotem monografii jest przedstawienie organów, których zadaniem jest ochrona polskiej granicy państwowej. Rzecz jasna, najważniejsza rola w tym zakresie przypada Straży Granicznej i z tego również względu najwięcej miejsca poświęcono właśnie tej formacji.
Część pierwsza pracy posiada omówienie pojęcia terminu „granica", rodzajów granic, tzw. Przepuszczalności granic i ochronie granic. Na kolejnych stronach przestawiono przebieg granic naszego kraju po pierwszej, a także drugiej wojnie światowej, w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i po 1989 roku.
W drugiej części monografii zaprezentowano zadania Straży Granicznej wynikające w głównej mierze z ustaw z dnia: 12 października 1990 roku o Straży Granicznej, 12 października 1990 roku o ochronie granicy państwowej, z dnia 21 marca 1991 roku o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej i określone w innych aktach prawnych.
Na początku tej części książki znajduje się omówienie struktury organów Straży Granicznej działających jednocześnie na granicy lądowej, jak i morskiej oraz i powietrznej. Następnie przedstawione zostały 24 szczegółowe obowiązki nałożone na tę formację.
Nie są to jednak wszystkie zadania Straży Granicznej, gdyż mnóstwo innych dotyczy cudzoziemców wjeżdżających do Polski, przebywających w naszym kraju oraz ubiegających się o zróżnicowane formy zalegalizowania pobytu.
Kolejne partie pracy stanowią omówienie dalszych 24 rodzajów obowiązków Straży Granicznej wynikających z innych ustaw niż ustawa o Straży Granicznej. W trzeciej części monografii przedstawiono kompetencje innych organów broniących polską granicę państwową, a mianowicie: Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Weterynaryjnej i Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
