Tak się składało, że w latach 70. I 80. Zeszłego stulecia moje podróże prywatne i wyprawy przyrodnicze w kręgu krajów realnego socjalizmu obfitowały w nieprawdopodobne zbiegi okoliczności, aranżując spotkania i sytuacje możliwe tylko na obszarach pod sowiecką dominacją. Dziś z perspektywy co młodszych czytelników niewątpliwie „egzotyczne"!
Dramatyczne losy ludzi i absurdy codzienności z pogranicza czarnego humoru niczym sceny z filmu przygodowego przesączone poprzez filtr czasu tworzą wariant pamiętnika złożonego z opowiadań–reportaży osadzonych w scenerii kraju akcji. I tak: w radzieckich republikach Gruzji i Armenii, w tej pierwszej ocieram się o świat gruzińskiej mafii. W tej drugiej uczestniczę w przemycie złota i polsko-ormiańskiej „spółce handlowej". Na syberyjskich krańcach ZSRR ratuję pannę młodą z rąk pijanych weselników w miasteczku bez perspektyw. Za kołem polarnym na granicy Finlandii i ZSRR niechcący pomagam berlińczykowi w spełnieniu ostatniej woli babci – niemieckiej komunistki – aby wrócić do Kraju Rad mimo lat w sowieckim łagrze. W trakcie wyprawy naukowej w Mongolii byłam świadkiem upokarzających ludzi i dewastujących przyrody przejawów sowieckiego imperializmu. Na Kubie absurdy socjalistycznej gospodarki szokują niemniej niż wypchane ropuchy w darze dla PRL-u.
I jak na ekologa przystało, przy okazji przemycam „coś z przyrody", a mnóstwo wątków tych opowiadań ma zaskakujący ciąg dalszy w czasach już po transformacji w Polsce.
Czy warto wracać do wspomnień z „bloku wschodniego" w trzydzieści parę lat po zakończeniu tamtej epoki"? Lekcja historii składa się z minimalnych epizodów, jeśli nieopatrznie nieopowiedziane wymazują realia czasów „stosownie minionych" z pamięci zbiorowej. Na skutek czego cichną sygnały ostrzegawcze. Agresja rosyjska na Ukrainę świadczy, że koniec „imperium zła" był tylko pozorny, co dodaje opowiadaniom ponurej aktualności. Niech więc nie zmyli Czytelnika lekki ton narracji…
O autorce
Anna Kalinowska – ekolog, dr nauk przyrodniczych, ponad ćwierć wieku kierowała na Uniwersytecie Warszawskim Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i jednostajnym Rozwojem, ekspert Światowej Unii Ochrony Przyrody IUCN, Człowiek Roku Ekologii 2002 i laureatka Zielonych Orłów Rzeczpospolitej 2021.
Autorka wielu prac naukowych i popularnonaukowych z dziedziny ekologii i ochrony środowiska (.in.. Kultowego podręcznika Ekologia wybór przyszłości), książek dla dzieci (Lato nad Narwią, Łaskotani chrabąszcza wąsami) oraz powieści Krótka smycz....
