Obraz kobiecej starości w literaturze i sztuce

Ze Wstępu: Kobieta pięćdziesięcioletnia jest na ogół w pełni sił, bogata w doświadczenie, lecz bez znaczących osiągnięć, które są udziałem mężczyzn w tym wieku. Kobieta wycofuje się albo zostaje wycofana z wielu aktywności. Cóż począć może istota, którą nauczono tylko poświęcenia, kiedy starość nie żąda już ofiar? Dzieci odchodzą, mąż odsuwa się w swój latami skrzętnie budowany świat. Nikomu niepotrzebna stara kobieta snuje bezpłodne plany na długie lata, które jej pozostały. Zdrowie psychiczne i szczęście człowieka w obfitej mierze zależą od ilości popełnionych przez niego błędów. Kwintesencją starości jest właśnie zestawianie sukcesów i porażek w trakcie dokonywania bilansu życiowego. Dla kobiet historyczne naleciałości zaprzeczające równości płci stanowią swoiste piętno. Kobieta, która całe życie miała być przepiękna, opiekuńcza, zaradna i ofiarna z wiekiem traci coraz więcej. Dostatek doświadczenia stanowi pewien atut, ale nie tak zasadniczy jak poniesione straty. Mądrość starej kobiety, gorzka czy pogodnie obojętna, pozostaje wciąż jeszcze zupełnie negatywna; jest negacją, oskarżeniem, odmową - jest bezpłodna. Jednocześnie na terenie myśli jak czynu, najwyższą formą wolności, jaką może, osiągnąć kobieta - pasożyt, jest stoickie wyzwanie lub sceptyczna ironia. Niniejsza publikacja ma zasygnalizować przebieg i charakter zmian, dokonujących się od czasów starożytnych po współczesne w odbiorze i wizerunku kobiety starej. Ukazanie sytuacji sędziwych kobiet w rozmaitych okresach historycznych i kulturach jest przyczynkiem do właściwej części pracy popartej analizą i interpretacją dzieł z zakresu literatury i sztuki. Małgorzata Modrak