Inkluzja edukacyjna nie jest nurtem wewnętrznie spójnym, jak sporo innych nurtów kształcenia i wychowania podlega przemianom i rozwarstwieniom. Można przyjąć, że istnieje jednak jej pewne kontinuum rozwojowe.
Obrazuje je przejście od inkluzji naturalnej (pozbawionej teoretycznych podstaw naukowych, w praktyce więc opartej na intuicji i wiedzy potocznej) poprzez inkluzję rekonstrukcyjną (stanowiącą nadbudowę edukacji specjalnej, czerpiącą także niemało z założeń integracji edukacyjnej) po inkluzję dekonstrukcyjną – odrzucającą wiedzę i doświadczenia wypracowane w obszarze pedagogiki specjalnej).
całkowitą wartość funkcjonalną tej ostatniej trudno dziś ocenić, to jednak nie ulega wątpliwości, że stanowi ona kolejny etap ewolucji omawianej formy kształcenia. Podstawowym celem pracy jest ukazanie wybranych aspektów przemian sytuacji edukacyjnej ucznia z lekką niepełnosprawnością intelektualną, z zasady w czasie swoistego przesilenia nurtu naturalnego i rekonstrukcyjnego.
skatalogowane informacje, ale dotyczą w głównej mierze uczniów i ich nauczycieli, ukazują szerszy kontekst przemian kultury szkoły osadzonej w tyglu zróżnicowanych pragnień społecznych i wewnętrznych przemian tej instytucji.
W książce zaprezentowano informacje podłużne dotyczące wybranych zasobów szkół ogólnodostępnych, ważne dla jakości kształcenia uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Kształcenie uczniów z niepełnosprawnością w warunkach włączających jest jednym z kluczowych kierunków przemian kształcenia specjalnego i systemów szkolnych we współczesnym świecie.
Upowszechnianie się takich praktyk to z jednej strony ogólnoświatowy nurt, z drugiej zaś nieprzystępne zadanie, do którego realizacji szkoły są na ogół słabo przygotowane. Osiągnięcie wysokiego poziomu edukacji włączającej zależy od wielu wymiarów funkcjonowania szkół, a właściwie całych systemów szkolnych.
Wydaje się zatem niebanalne, jaka jest dynamika tych przemian. Czy wprowadzane w przeróżnych okresach reformy świeże rozwiązania prawne, organizacyjne, metodyczne i programowe sprawiają, iż zasoby poszczególnych szkół stają się coraz bardziej stosowne do tego, aby szkoły były gotowe do prowadzenia na wysokim poziomie równocześnie uczniów z niepełnosprawnościami, jak i bez nich.
Mimo szczególnie intensywnych badań edukacji włączającej, realizowanych jednocześnie w Polsce, jak i na całym świecie, nasza wiedza o wzroście gotowości szkół do realizacji kształcenia włączającego jest niewystarczająca.
Prawdopodobnie zbiór danych, którym dysponuje Zenon Gajdzica, ma oryginalny charakter w skali kraju. Informacje te nie są doskonałe, lecz wypełniają istniejącą lukę badawcza, o czym sam Autor pisze nad wyraz obszernie i rzetelnie.
Dr hab. Grzegorz Szumski, prof. UW (z recenzji)
