Autor wprowadza czytelnika w historię egzaminowania w starożytności, średniowieczu i czasach nowszych. Ukazuje wyniki dociekań badawczych nad egzaminem w psychologii, pedagogice, poradoznawstwie, a także etyce.
Wskazuje na klasyczne ujęcia egzaminu w socjologii, a także formułuje szkic nowego jego modelu. Książkę wieńczy próbą interpretacji zarejestrowanych rozmów egzaminacyjnych, opierając się na przedstawionej teorii.