Współczesne środowisko bezpieczeństwa znamionuje się dynamiką oraz złożonością, które obserwuje się, a także doświadcza, w różnym wymiarze, od jednostkowego, przez narodowy aż do wymiaru globalnego.
Wpływ na to ma w obfitym stopniu postęp cywilizacyjny, którego rezultatem są takie zjawiska i procesy, jak rozwój w dziedzinie techniki, a także informatyki, globalizacja, wzrost liczby ludności i tempa urbanizacji, a także zmiany w środowisku naturalnym.
Generują one zarazem zagrożenia o najróżniejszym charakterze, które na przełomie XX i XXI wieku doprowadziły do wielu kryzysowych sytuacji. Katalog zagrożeń, z jakimi mamy dziś do czynienia, zwiększa się nieustannie.
Poza rozmaitością, zjawiska te znamionuje coraz częściej nieprzewidywalność skali, intensywności, a także skutków ich wystąpienia. Przykładem są obecnie już nie tylko katastrofy naturalne wywołane siłami przyrody,także spowodowane działalnością człowieka, takie jak awarie techniczne, terroryzm, a także zagrożenia wynikające z zachowań i procesów społecznych.
Charakter współczesnych zagrożeń sprawia, że coraz częściej prowadzą one do zaistnienia sytuacji kryzysowej, a więc takiej, w której poziom danego zagrożenia sprawia zakłócenie normalnego funkcjonowania danego podmiotu.
W ujęciu prawnym sytuacja taka wymaga podejmowania konkretnych działań przez stosowne organy administracji publicznej, stanowiących element kierowania bezpieczeństwem narodowym. Zgodnie z ustawą,2 sytuację kryzysową definiuje się więc jako wpływającą negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w pokaźnych wymiarach albo środowiska, powodującą szerokie ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków.3
