Praca ma za zadanie dostarczyć wiedzy o rosyjskiej myśli społeczno-politycznej, ze szczególnym uwzględnieniem dyskursu poświęconego roli i umiejscowieniu Rosji w świecie. Autor starał się zwrócić uwagę na idee, które są szczególnie trwałe w rosyjskim myśleniu politycznym i powtarzają się w różnorodnych okresach historycznych.
Dlatego też w pracy podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: jak postrzeganie własnego usytuowania w świecie i geopolityczne wyobrażenia wpływają na konceptualizację polityki zagranicznej i podejmowanie praktycznych decyzji politycznych? Każda przestrzeń polityczna, geograficzna, czy również społeczna kształtowana jest i przeobrażana przez ludzi, spore znaczenie ma tradycja i pamięć historyczna, która stanowi główne źródło wyobrażeń o świecie i miejscu w nim.
Koncepcje świata, które możemy nazwać „geopolitycznymi", czy również „przestrzennymi" powstają z połączenia trzech czynników: pierwszym z nich są odziedziczone idee religijne i filozoficzne; drugim – pewnego rodzaju dociekania, które można nazwać „naukowymi", a trzecim – zapotrzebowanie „polityczne" związane z określoną czasowo sytuacją polityczno-gospodarczą.
W pracy autor koncentruje się nie tyle na „statycznej" analizie wybranych obrazów geopolitycznych, ile na ich dynamice i analizie procesów kształtowania się i utrwalania w zbiorowej świadomości określonych wyobrażeń.
Autor próbuje analizować źródła powstawania „obrazów geopolitycznych" wskazując na ich kontekst społeczno-polityczny, a także zgłębić ewolucję poszczególnych wyobrażeń i sposób ich recepcji oraz używania w późniejszych okresach.
(...) Dlatego też głównym przedmiotem analizy są prace rosyjskich myślicieli społecznych, a w tym także dzieła pisarzy religijnych, publicystyka, treści wystąpień przedstawicieli elit politycznych i literatura efektowna.
(...) Takie określenie pól badawczych jest rezultatem przyjętego założenia, wywodzącego się z tradycji geografii politycznej Lacoste, że żeby zrozumieć konflikty zachodzące w przestrzeni (konflikty geopolityczne), potrzebne jest poznanie przyczyn i zrozumienie idei głównych autorów konfliktów: przywódców państw, liderów ruchów regionalnych, autonomicznych albo niepodległościowych, oddziałujących na opinię publiczną.
FRAGMENT WSTĘPU
