Dotychczasowe opracowania naukowe poruszały problematykę udziału mieszkańców we współzarządzaniu gminą w sposób fragmentaryczny, ograniczając się jedynie do wybranych jej aspektów. Stało się to asumptem do omówienia przedmiotowego zagadnienia w sposób kompleksowy, przy zastosowaniu narzędzi badawczych nauki prawa administracyjnego.
Przedmiotem rozważań prezentowanej monografii naukowej są gwarancje prawne udziału mieszkańców w podejmowaniu rozstrzygnięć na poziomie lokalnym w świetle obowiązujących w Polsce regulacji prawnych. Doświadczenia minionych 30 lat potwierdzają trafność reform i założeń ustrojowych poczynionych na rzecz decentralizacji i rozwoju samorządności.
Samorząd terytorialny stał się trwałym elementem ustroju i w interesie powszechnym jest dalsze wspieranie udziału mieszkańców w procesach partycypacyjnych. Siłą rozwoju w coraz pokaźniejszym stopniu staje się aktywność obywateli, a nie państwa.
Powyższe czynniki wymuszają dokonanie modyfikacji ustrojowych. Konieczne staje się także rozbudowanie regulacji prawnych dotyczących uczestnictwa mieszkańców w zarządzaniu gminą. Przedstawione w niniejszej pracy rozwiązania, choć elementarne, w przekonaniu Autora, dają szansę na usprawnienie modelu funkcjonowania polskiej administracji, stanowiąc odpowiedź na deficyt mechanizmów koordynacji i współdziałania mieszkańców gminy.