Czy warto pisać o postępowości? 9
Modernizacyjna presja, modernizacyjne dylematy 16
Rzut oka na PKB 23
Rozdział I: Pytania 27
Antyczne źródła zacofania? 27
Czy jesteśmy ofiarami Zachodu? 32
Wiejski raj „klasy próżniaczej"? 36
Państwo fantomowe? 41
Państwo obywateli? 44
Zacofanie pozorne? 47
Czy byliśmy kolonią? 50
Rozdział II: Sapere aude! 56
Oświecenie, absolutyzm, rewolucja 56
Najjaśniejsza Rzeczpospolita, Oświecenie, Kościół 59
Szkoła frankfurcka 66
Oświecenie i kontroświecenie 70
Rozdział III: Bliskie spotkanie z innowacyjnością 75
Napoleon i Polacy 75
Korespondencja w ważnych materiach 78
innowacyjne państwo, konwencjonalne społeczeństwo? 83
Kościół, państwo, masoni i libertyni 93
Rozdział IV: Peryferyjna modernizacja – mocarstwa zaborcze 100
Integracja jako problem: szlachta 100
Integracja jako problem: Żydzi 104
Kwestia agrarna: Austria i Prusy 107
Uniwersytet, państwo i granice modernizacji 113
Rosyjskie dylematy: carowie i ideolodzy 116
Rosja: kwestia agrarna i sprawa polska 123
Rosja: idea narodowa a demokratyzacja społeczna 130
Monarchie absolutne wobec nowoczesności 133
Rozdział V: Peryferyjna modernizacja – Polacy 139
Królestwo Polskie: industrializacja w kraju pańszczyźnianym 139
Czy nowoczesność prowadzi do moralnego upadku? 146
Cywilizacyjna konfrontacja a narodowa tożsamość 154
Rozdział VI: Bliskie spotkanie z Zachodem 157
Polska wyższość 157
Wyobrażony „kraj odzyskany" 163
Rozdział VII: Polskie rozrachunki, europejskie przemiany 166
Popowstaniowe krytyki i rewizje 166
„Zbędna hipoteza", czyli postępy sekularyzacji 177
Liberalizm po polsku 181
Rozdział VIII: Nacjonalizm 188
„Mizerne samolubstwo, bezczelny egoizm" 188
Czy lud to naród? 192
Darwin, Nietzsche i nowoczesny Polak 196
Szlachta, lud, Żydzi 201
Zachód, Kościół, masoni 204
Rozdział IX: Socjalizm 210
Socjalizm jako projekt modernizacyjny 210
Czy socjalista może być patriotą? 211
Rozdział X: Inni 218
„Historyczni" i „niehistoryczni" 218
Żydzi 219
Kobiety 222
Zakończenie, czyli początek 225
Bibliografia 238
Indeks osób 247