Tytuł Pojęcia w nauczaniu geografii fizycznej Autor Wacław Cabaj Język polski Wydawnictwo Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie ISBN 978-83-7271-651-4 Rok wydania 2011 Kraków liczba stron 104 Format pdf Spis treści Wprowadzenie 5
1. Istota i funkcje pojęć 7
1.1. Pojęcia jako narzędzia logicznego myślenia 7
1.2. Pojęcia jako narzędzia porozumiewania 9
2. Powstawanie pojęć 10
3. Struktura pojęcia 14
3.1. Skład pojęcia 14
3.2. Opis pojęcia 15
3.2.1. Wyodrębnienie 15
3.2.2. Atrybuty standardowe, standardowe 15
3.2.3. Atrybuty odróżniające (graniczne, diagnostyczne) 16
3.2.4. Cechy osobnicze, jednostkowe 18
3.3. Definicje, hasła w słownikach 19
4. Cechy obiektu albo zjawiska 21
4.1. Właściwości substancjonalne 21
4.2. Parametry przestrzenne 22
4.3. Parametry czasowe 26
4.4. Atrybuty fenomenologiczne 27
4.4.1. Zmiany rytmiczne 28
4.4.2. Zmiany cykliczne 29
4.4.3. Zmiany ewolucyjne 30
4.5. Właściwości strukturalne 32
4.6. Parametry aksjologiczne 33
5. Terminy 36
5.1. Pochodzenie terminów geograficznych 36
5.1.1. Terminy pochodzące z języka potocznego 37
5.1.2. Terminy innego pochodzenia 37
5.2. Wieloznaczność 38
5.3. Zdrobnienia 41
5.4. Synonimy 42
5.4.1. Synonimy pochodzące z języka potocznego i gwar 42
5.4.2. Synonimy uformowane w różnorodnych szkołach lub ośrodkach naukowych i pochodzące z języków obcych 43
5.4.3. Synonimy używane w różnorodnych grupach zawodowych 44
5.5. Określenia regionalne, gwarowe 45
5.6. Udziwnianie, nowotwory 46
5.7. Zmiana terminów 47
5.8. Wybór terminów dla potrzeb szkolnych 47
6. Dokładność definiowania a używanie pojęć 53
6.1. Stosowanie cech granicznych w oznaczaniu obiektów i zjawisk 54
6.1.1. Pomiary w terenie i na mapie 54
6.1.2. Oznaczanie obiektów i zjawisk 55
6.2. Wyznaczanie granic 61
6.2.1. Granice obiektów 61
6.2.2. Granice regionów 62
7. Korelacja międzyprzedmiotowa 68
8. Ewolucja pojęć 74
8.1. Czas wprowadzenia 74
8.2. Ewolucja pojęć 75
8.2.1. Zanik pojęcia 75
8.2.2. Zmiana treści, zachowanie terminu 76
8.2.3. Zmiana treści i terminu 77
8.2.4. Zachowanie treści i terminu, zmiana warunków stosowania pojęcia 78
8.2.5. Rozszerzenie zakresu, wieloznaczność terminów 78
8.3. Słowniki pojęć i terminów 79
9. Nazwy własne 80
10. Klasyfikacje pojęć 84
11. Dobór pojęć dla potrzeb szkolnych 88
Zakończenie 94
Literatura 96
Summary 101
1. Istota i funkcje pojęć 7
1.1. Pojęcia jako narzędzia logicznego myślenia 7
1.2. Pojęcia jako narzędzia porozumiewania 9
2. Powstawanie pojęć 10
3. Struktura pojęcia 14
3.1. Skład pojęcia 14
3.2. Opis pojęcia 15
3.2.1. Wyodrębnienie 15
3.2.2. Atrybuty standardowe, standardowe 15
3.2.3. Atrybuty odróżniające (graniczne, diagnostyczne) 16
3.2.4. Cechy osobnicze, jednostkowe 18
3.3. Definicje, hasła w słownikach 19
4. Cechy obiektu albo zjawiska 21
4.1. Właściwości substancjonalne 21
4.2. Parametry przestrzenne 22
4.3. Parametry czasowe 26
4.4. Atrybuty fenomenologiczne 27
4.4.1. Zmiany rytmiczne 28
4.4.2. Zmiany cykliczne 29
4.4.3. Zmiany ewolucyjne 30
4.5. Właściwości strukturalne 32
4.6. Parametry aksjologiczne 33
5. Terminy 36
5.1. Pochodzenie terminów geograficznych 36
5.1.1. Terminy pochodzące z języka potocznego 37
5.1.2. Terminy innego pochodzenia 37
5.2. Wieloznaczność 38
5.3. Zdrobnienia 41
5.4. Synonimy 42
5.4.1. Synonimy pochodzące z języka potocznego i gwar 42
5.4.2. Synonimy uformowane w różnorodnych szkołach lub ośrodkach naukowych i pochodzące z języków obcych 43
5.4.3. Synonimy używane w różnorodnych grupach zawodowych 44
5.5. Określenia regionalne, gwarowe 45
5.6. Udziwnianie, nowotwory 46
5.7. Zmiana terminów 47
5.8. Wybór terminów dla potrzeb szkolnych 47
6. Dokładność definiowania a używanie pojęć 53
6.1. Stosowanie cech granicznych w oznaczaniu obiektów i zjawisk 54
6.1.1. Pomiary w terenie i na mapie 54
6.1.2. Oznaczanie obiektów i zjawisk 55
6.2. Wyznaczanie granic 61
6.2.1. Granice obiektów 61
6.2.2. Granice regionów 62
7. Korelacja międzyprzedmiotowa 68
8. Ewolucja pojęć 74
8.1. Czas wprowadzenia 74
8.2. Ewolucja pojęć 75
8.2.1. Zanik pojęcia 75
8.2.2. Zmiana treści, zachowanie terminu 76
8.2.3. Zmiana treści i terminu 77
8.2.4. Zachowanie treści i terminu, zmiana warunków stosowania pojęcia 78
8.2.5. Rozszerzenie zakresu, wieloznaczność terminów 78
8.3. Słowniki pojęć i terminów 79
9. Nazwy własne 80
10. Klasyfikacje pojęć 84
11. Dobór pojęć dla potrzeb szkolnych 88
Zakończenie 94
Literatura 96
Summary 101
